مراحل اقدام برای گرفتن مهریه

مطالبه مهریه حق قانونی و شرعی زن در ایران است که می تواند در شرایط مختلفی از جمله حین زندگی مشترک یا پس از طلاق صورت گیرد. آشنایی با مراحل دقیق و نکات حقوقی مربوط به این فرآیند، برای هر زنی که قصد استیفای این حق را دارد، حیاتی است تا بتواند با آگاهی و اطمینان کامل، بهترین روش را انتخاب کند و از حقوق خود دفاع نماید.

پیچیدگی های حقوقی و اداری مطالبه مهریه می تواند دغدغه های زیادی را برای افراد درگیر به همراه داشته باشد. از این رو، درک کامل از چگونگی پیش برد پرونده، مدارک مورد نیاز، هزینه های مربوط و پیامدهای هر روش، اهمیت ویژه ای پیدا می کند. این راهنما با هدف ارائه اطلاعات فنی و مرحله به مرحله تدوین شده است تا به شما کمک کند با زبانی ساده و دقیق، تمامی ابعاد حقوقی مطالبه مهریه را درک کنید و بتوانید تصمیمات آگاهانه ای بگیرید.

آشنایی با مهریه از منظر حقوقی

مهریه یکی از مهم ترین حقوق مالی زن در عقد نکاح است که از زمان جاری شدن صیغه عقد، زن مالک آن می شود. این حق، که در شرع اسلام و قوانین مدنی ایران جایگاه ویژه ای دارد، تضمینی برای جایگاه و حقوق مالی زن در زندگی مشترک و پس از آن محسوب می شود. شناخت ماهیت، انواع و شرایط صحت مهریه، اولین گام در فرآیند مطالبه آن است.

مهریه چیست؟ تعریف، ماهیت و انواع آن

مهریه، در اصطلاح حقوقی و شرعی، مالی است که مرد در هنگام عقد ازدواج (چه دائم و چه موقت) به عنوان یک تعهد شرعی و قانونی، به همسر خود (زوجه) می پردازد یا پرداخت آن را بر عهده می گیرد. این مال می تواند شامل هر چیزی باشد که ارزش مالی داشته و قابلیت تملک پیدا کند؛ از سکه و طلا گرفته تا املاک، وجه نقد یا حتی آموزش یک مهارت خاص. مبنای قانونی مهریه، عقد نکاح است و با جاری شدن صیغه عقد، زن مالک آن محسوب می شود.

مهریه عمدتاً به دو نوع اصلی تقسیم می شود که تفاوت های بنیادینی در نحوه مطالبه آن ها وجود دارد:

1. مهریه عندالمطالبه: این رایج ترین نوع مهریه است و به این معنی است که زن هر زمان که بخواهد، می تواند آن را از همسر خود مطالبه کند، بدون اینکه نیاز به اثبات توانایی مالی مرد باشد. مرد مکلف است به محض مطالبه، مهریه را پرداخت کند. در صورت عدم پرداخت، زن می تواند از طریق قانونی اقدام به وصول آن نماید.
2. مهریه عندالاستطاعه: در این نوع مهریه، مطالبه و دریافت آن منوط به این است که مرد توانایی مالی پرداخت مهریه را داشته باشد. به عبارت دیگر، زن برای مطالبه این نوع مهریه باید ابتدا توانایی مالی همسر خود را در دادگاه اثبات کند. اثبات تمکن مالی مرد بر عهده زن است و در صورت عدم اثبات، مرد تکلیفی به پرداخت ندارد.

آثار حقوقی هر یک از این انواع مهریه، مسیر مطالبه را به شکل قابل توجهی تغییر می دهد. در مهریه عندالمطالبه، زن از حق مطالبه فوری برخوردار است، در حالی که در مهریه عندالاستطاعه، اثبات تمکن مالی مرد، گام اول و اساسی در فرآیند مطالبه خواهد بود.

شرایط صحت مهریه و موارد خاص

برای اینکه مهریه از نظر قانونی صحیح و قابل مطالبه باشد، باید دارای ویژگی ها و شرایط خاصی باشد. این شرایط شامل موارد زیر است:

• مشخص و معین بودن: مهریه باید به طور دقیق و روشن مشخص شود. به عنوان مثال، تعداد سکه ها، مبلغ وجه نقد، یا مشخصات دقیق یک ملک باید قید گردد. ابهام در تعیین مهریه می تواند منجر به بطلان آن شود.
• قابلیت تملک: مالی که به عنوان مهریه تعیین می شود، باید قابل تملک و انتقال به زن باشد.
• مشروعیت: مهریه نباید از اموال نامشروع یا انجام کاری نامشروع باشد.
• ارزش مالی: مهریه باید دارای ارزش مالی باشد و بتوان آن را به پول یا معادل مالی تبدیل کرد.

سرنوشت مهریه در موارد خاص نیز اهمیت دارد و باید به دقت بررسی شود:

1. فوت زوج: مهریه دین ممتاز محسوب می شود. یعنی اگر مرد فوت کند، زن می تواند مهریه خود را قبل از تقسیم ارث بین وراث، از ماترک (اموال به جای مانده) همسرش دریافت کند. وراث مرد هیچ تکلیف شخصی برای پرداخت مهریه ندارند و فقط از اموال متوفی باید پرداخت شود.
2. فسخ نکاح: در صورت فسخ نکاح، باید بین دو حالت تمایز قائل شد:
   • اگر نکاح قبل از نزدیکی زن و مرد فسخ شود، زن مستحق هیچ مهریه ای نیست، مگر اینکه مهریه به صورت شرط ضمن عقد تعیین شده باشد که در آن صورت، نصف مهریه به او تعلق می گیرد (مهرالمتعه).
   • اگر فسخ نکاح پس از نزدیکی اتفاق بیفتد، تمام مهریه به زن تعلق خواهد گرفت.
3. بخشش مهریه: زن می تواند مهریه خود را به طور کامل یا جزئی به همسرش ببخشد. این بخشش باید با اراده و رضایت کامل زن باشد و می تواند به صورت شفاهی یا کتبی (سند عادی یا رسمی) انجام شود. اگر بخشش به موجب سند رسمی صورت گرفته باشد، امکان مطالبه مجدد آن قسمت از مهریه وجود ندارد.
4. وضعیت مهریه در عقد موقت (صیغه): در عقد موقت برخلاف عقد دائم، عدم تعیین مهریه منجر به بطلان عقد می شود. مهریه در عقد موقت باید حتماً تعیین شود و زن در صورت عدم دریافت آن، می تواند از طریق دادگاه (و نه اداره ثبت) اقدام به مطالبه کند.

مهریه یک حق مالی است که به محض جاری شدن صیغه عقد، زن مالک آن می شود و می تواند هر زمان که بخواهد (در نوع عندالمطالبه) آن را مطالبه کند. شناخت دقیق نوع مهریه و شرایط قانونی آن، اساس یک مطالبه موفق است.

روش های قانونی مطالبه مهریه (گام به گام و مقایسه ای)

برای مطالبه مهریه در ایران، دو مسیر اصلی قانونی وجود دارد: از طریق اداره اجرای ثبت و از طریق دادگاه خانواده. انتخاب بهترین روش بستگی به شرایط پرونده، به ویژه وجود سند رسمی ازدواج و وجود اموال قابل شناسایی از مرد دارد. در ادامه، هر یک از این روش ها به صورت گام به گام و با ذکر مزایا و معایب آن ها توضیح داده می شود.

روش اول: مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت (سریع ترین و کم هزینه ترین در صورت وجود سند رسمی)

این روش به دلیل سرعت بالاتر و هزینه های اولیه کمتر، در صورتی که سند ازدواج رسمی باشد و اموالی از زوج قابل شناسایی باشد، غالباً ترجیح داده می شود.

گام اول: مراجعه به دفترخانه ثبت ازدواج

زوجه یا وکیل او باید به همان دفترخانه ای که عقد ازدواج در آن به ثبت رسیده است، مراجعه کند. در این مرحله، مدارک زیر لازم است:

• اصل و کپی سند ازدواج.
• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی زوجه.

با ارائه این مدارک، زوجه درخواست صدور اجراییه برای مهریه را مطرح می کند. دفترخانه پس از بررسی، فرم های مربوط به درخواست اجراییه را صادر می کند. هزینه های مربوط به دفترخانه برای صدور اجراییه، معمولاً شامل تعرفه های اداری و پستی است و بسته به تعداد فرم ها و ابلاغیه ها متغیر است که در زمان مراجعه به دفترخانه به طور دقیق مشخص می شود. این هزینه در مقایسه با هزینه دادرسی دادگاه، بسیار کمتر است.

گام دوم: پیگیری در اداره اجرای ثبت

پس از صدور اجراییه توسط دفترخانه، مرحله بعدی پیگیری در اداره اجرای ثبت اسناد است. در این گام:

1. تشکیل پرونده اجرایی: اجراییه به اداره اجرای ثبت اسناد (معمولاً اداره پنجم ثبت اسناد و املاک برای مهریه) ارسال می شود. زوجه باید با مراجعه به این اداره، پرونده اجرایی را تشکیل داده و شماره بایگانی مربوطه را دریافت کند.
2. درخواست استعلام اموال زوج: یکی از مهم ترین اقدامات در این مرحله، درخواست استعلام از مراجع مختلف برای شناسایی و توقیف اموال زوج است. این استعلام ها می تواند شامل:
   • حساب های بانکی و موجودی آن ها از طریق بانک مرکزی.
   • املاک ثبتی از طریق اداره ثبت اسناد و املاک.
   • خودرو از طریق راهنمایی و رانندگی.
   • سهام و اوراق بهادار از طریق سازمان بورس و اوراق بهادار.
3. درخواست توقیف اموال: پس از شناسایی اموال، زوجه می تواند درخواست توقیف فوری آن ها را مطرح کند. مزیت این روش، امکان توقیف اموال بدون نیاز به حکم دادگاه است که از انتقال احتمالی اموال توسط زوج جلوگیری می کند.
4. درخواست ممنوع الخروجی زوج: در صورت نیاز و با ارائه درخواست، زوجه می تواند ممنوع الخروجی زوج را نیز تقاضا کند. این امر نیز می تواند اهرم فشاری برای پرداخت مهریه باشد و شرایط و مراحل خاص خود را دارد.
5. ابلاغ اجراییه به زوج: پس از تشکیل پرونده و اقدامات اولیه، اجراییه به زوج ابلاغ می شود و او 10 روز مهلت دارد تا مهریه را پرداخت یا مالی برای پرداخت آن معرفی کند.

گام سوم: وصول مهریه

در صورتی که زوج در مهلت قانونی مهریه را پرداخت نکند یا مالی معرفی ننماید، اقدامات لازم برای وصول مهریه از طریق اموال توقیف شده صورت می گیرد:

• روش های وصول: این روش ها می تواند شامل برداشت مستقیم از حساب های بانکی توقیف شده، یا در صورت توقیف املاکی مانند خانه یا خودرو، از طریق مزایده و فروش آن ها باشد.
• مستثنیات دین: باید توجه داشت که برخی از اموال طبق قانون، جزو مستثنیات دین محسوب می شوند و قابل توقیف نیستند. این اموال شامل مسکن مورد نیاز زوج و خانواده اش، اثاثیه ضروری زندگی، ابزار کار، و مقداری از حقوق یا مستمری زوج است که برای گذران زندگی ضروری است.
• هزینه نیم عشر دولتی: پس از وصول مهریه، اداره ثبت یک بیستم (5%) از مبلغ وصول شده را به عنوان نیم عشر دولتی دریافت می کند. این هزینه پس از موفقیت زن در مطالبه مهریه، از زوج گرفته می شود و در ابتدای کار از زن دریافت نمی شود.

مزایا و معایب این روش:

• مزایا: سرعت بالا در رسیدگی (نسبت به دادگاه)، هزینه اولیه کمتر، امکان توقیف فوری اموال بدون نیاز به حکم دادگاه.
• معایب: محدودیت در صورتی که زوج هیچ مال رسمی قابل توقیف نداشته باشد یا اموال خود را مخفی کرده باشد. همچنین، برای مهریه عندالاستطاعه یا عقد غیررسمی مناسب نیست.

نکته مهم: بخشنامه جدید قوه قضائیه (۲۴ مهر ۱۴۰۳)
با توجه به بخشنامه اخیر قوه قضائیه، الزام به اخذ گواهی از اداره اجرای ثبت برای طرح دعوای مهریه در خصوص اسناد رسمی در برخی موارد برداشته شده است. این بخشنامه به زوجه این اختیار را می دهد که در صورت تمایل، مستقیماً به دادگاه مراجعه کند، حتی اگر سند ازدواج رسمی باشد و نیازی به طی کردن مراحل اولیه در ثبت نباشد. این تغییر به زن انعطاف بیشتری در انتخاب مسیر مطالبه مهریه می دهد.

روش دوم: مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده (زمانی که اجرای ثبت کافی نیست)

در شرایطی که روش اجرای ثبت به هر دلیلی کارآمد نباشد یا امکان استفاده از آن فراهم نباشد، دادگاه خانواده مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای مهریه است.

چه زمانی به دادگاه مراجعه کنیم؟

معمولاً در موارد زیر مراجعه به دادگاه خانواده ضروری می شود:

• عدم توفیق در اجرای ثبت: زمانی که از طریق اجرای ثبت، مالی از زوج شناسایی و توقیف نشود و زن گواهی عدم وصول مهریه را دریافت کند.
• مهریه عندالاستطاعه: برای مطالبه مهریه عندالاستطاعه، به دلیل نیاز به اثبات تمکن مالی زوج، تنها راه مراجعه به دادگاه است.
• مهریه با عقد غیررسمی یا شروط خاص: اگر عقد ازدواج به صورت غیررسمی (مثلاً صیغه نامه عادی) ثبت شده باشد یا مهریه دارای شروط خاصی باشد که نیاز به تفسیر قضایی دارد، دادگاه صلاحیت رسیدگی خواهد داشت.

گام اول: اخذ گواهی عدم وصول مهریه از اجرای ثبت (در صورت لزوم)

اگر زوجه قبلاً از طریق اجرای ثبت اقدام کرده و مالی از زوج به دست نیامده باشد، باید گواهی عدم وصول مهریه یا توقیف نشدن اموال را از اداره اجرای ثبت دریافت کند. این گواهی به عنوان یکی از مدارک مهم برای دادخواست در دادگاه ارائه می شود. البته با بخشنامه جدید (24 مهر 1403)، این گواهی در برخی موارد دیگر الزامی نیست و زوجه می تواند مستقیماً به دادگاه مراجعه کند.

گام دوم: مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

زوجه یا وکیل او باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست مطالبه مهریه را تنظیم و ثبت کند. مدارک لازم در این مرحله عبارتند از:

• مدارک شناسایی شامل شناسنامه و کارت ملی زوجه.
• اصل یا رونوشت معتبر سند ازدواج.
• گواهی عدم وصول مهریه از ثبت (در صورت وجود و لزوم).
• معمولاً در دادخواست، زوجه می تواند تقاضای صدور قرار تامین خواسته را نیز مطرح کند. این قرار به دادگاه اجازه می دهد قبل از صدور حکم نهایی، اموال زوج را توقیف کند تا از انتقال آن ها جلوگیری شود. این اقدام می تواند از حیث سرعت عمل، مزیت مهمی باشد.

گام سوم: پیگیری پرونده در دادگاه

پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه مربوطه در دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. در این مرحله:

• شرکت در جلسات رسیدگی: زوجه یا وکیل او باید در جلسات دادگاه حضور یابد و دفاعیات خود را مطرح کند.
• ارائه دلایل و مستندات: تمامی دلایل و مستندات مربوط به مطالبه مهریه، از جمله سند ازدواج و گواهی ثبت (در صورت وجود)، به دادگاه ارائه می شود.
• صدور حکم: پس از بررسی های لازم، دادگاه حکم مقتضی مبنی بر پرداخت مهریه توسط زوج را صادر می کند.

گام چهارم: اجرای حکم دادگاه

پس از صدور حکم قطعی از دادگاه، پرونده به بخش اجرای احکام دادگستری ارجاع داده می شود. در این مرحله، اقدامات لازم برای وصول مهریه صورت می گیرد. اما یکی از مهم ترین موضوعاتی که ممکن است در این مرحله مطرح شود، درخواست اعسار از سوی زوج است.

• امکان درخواست اعسار از سوی زوج: اگر زوج توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه دهد. در این دادخواست، زوج باید لیست اموال و دارایی های خود را به همراه استشهادنامه محلی و مدارک مربوط به عدم توانایی مالی ارائه کند.
• نحوه رسیدگی به درخواست اعسار و صدور حکم تقسیط: دادگاه به درخواست اعسار رسیدگی می کند. در صورت احراز اعسار زوج، دادگاه حکم به تقسیط مهریه صادر می کند. این حکم شامل یک پیش قسط و سپس اقساط ماهانه است.
• ضمانت اجرای حکم تقسیط: در صورتی که زوج اقساط مهریه را به موقع پرداخت نکند، زوجه می تواند از طریق اجرای احکام، درخواست جلب زوج را مطرح کند. طبق قوانین فعلی، سقف حبس برای مهریه تا 110 سکه تمام بهار آزادی است.

مزایا و معایب این روش:

• مزایا: پوشش تمامی انواع مهریه (عندالمطالبه، عندالاستطاعه، عقود غیررسمی)، امکان رسیدگی به اعتراضات و پیچیدگی های حقوقی، قابلیت صدور قرار تامین خواسته.
• معایب: زمان بر بودن روند رسیدگی، هزینه های دادرسی بالا (حدود 3.5 درصد از ارزش مهریه)، احتمال بالای تقسیط مهریه که ممکن است زمان وصول آن را بسیار طولانی کند.

نکات مهم، هزینه ها، عواقب و سوالات متداول

مطالبه مهریه، علاوه بر مراحل قانونی، شامل ملاحظات مهم دیگری نیز هست که آگاهی از آن ها می تواند به زن در اتخاذ تصمیمات بهتر کمک کند. هزینه ها، مدت زمان مورد نیاز و عواقب این اقدام، از جمله این موارد هستند.

مدارک عمومی لازم برای مطالبه مهریه

برای شروع هرگونه اقدام قانونی جهت مطالبه مهریه، جمع آوری مدارک زیر ضروری است:

• مدارک شناسایی زوجه: شامل اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی.
• سند ازدواج: اصل سند ازدواج یا رونوشت معتبر آن. (در صورت عدم دسترسی به اصل سند، می توانید از دفترخانه محل وقوع عقد، رونوشت بگیرید.)
• ثبت نام در سامانه ثنا: برای اطلاع رسانی های قضایی، ثبت نام در سامانه ثنا الزامی است.
• مدارک اثبات اموال زوج (در صورت وجود): هرگونه مدارک مربوط به دارایی های همسر مانند سند ملک، مدارک خودرو، اطلاعات حساب بانکی، سهام، یا فیش حقوقی می تواند در تسریع فرآیند توقیف اموال مؤثر باشد.

هزینه های به اجرا گذاشتن مهریه

هزینه های مطالبه مهریه بسته به روش انتخابی (ثبت یا دادگاه) متفاوت است:

1. هزینه در روش اجرای ثبت:
   • هزینه اولیه این روش نسبتاً پایین تر است و شامل تعرفه های اداری دفترخانه (حدود پانصد هزار تا دو میلیون تومان بسته به تعداد برگه ها و ابلاغیه ها) برای صدور اجراییه می شود.
   • نیم عشر دولتی (یک بیستم یا 5% از مبلغ مهریه) زمانی دریافت می شود که مهریه وصول شده باشد و این مبلغ از زوج دریافت می گردد، نه از زوجه.
2. هزینه در روش دادگاه:
   • هزینه دادرسی در دادگاه بالاتر است و معادل 3.5 درصد از ارزش ریالی مهریه (تا سقف 110 سکه) محاسبه می شود.
   • زوجه می تواند همزمان با تقدیم دادخواست، درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را نیز مطرح کند تا به صورت موقت از پرداخت این هزینه معاف شود و در صورت برنده شدن در پرونده، این هزینه از زوج دریافت خواهد شد.
   • هزینه های جانبی مانند کارشناسی اموال (در صورت توقیف ملک و نیاز به قیمت گذاری)، حق الوکاله وکیل (در صورت استفاده از وکیل) نیز به این هزینه ها اضافه می شود.

مقایسه هزینه ها:

مورد	روش اجرای ثبت	روش دادگاه خانواده
هزینه اولیه	پایین (تعرفه های دفتری)	بالا (3.5% ارزش مهریه)
نیم عشر دولتی	5% از مبلغ وصولی (از زوج)	ندارد
امکان اعسار از هزینه	ندارد	دارد (برای هزینه دادرسی)
حق الوکاله وکیل	توافقی	توافقی (معمولاً درصدی از مهریه)

مدت زمان به اجرا گذاشتن مهریه

مدت زمان لازم برای مطالبه و وصول مهریه، به عوامل متعددی بستگی دارد و نمی توان یک زمان دقیق و ثابت برای آن تعیین کرد. این زمان معمولاً بین چند ماه تا بیش از یک سال متغیر است:

• روش ثبت: معمولاً سریع تر از دادگاه است، به ویژه اگر اموال مشخصی از زوج وجود داشته باشد. توقیف فوری اموال در این روش می تواند فرآیند را تسریع کند. با این حال، اگر نیاز به مزایده اموال باشد، ممکن است چندین ماه طول بکشد.
• روش دادگاه: به دلیل نیاز به طی مراحل دادرسی، جلسات دادگاه، صدور حکم و سپس اجرای حکم، زمان برتر است. در صورت اعتراض زوج به حکم، فرآیند تجدیدنظر و فرجام خواهی می تواند سال ها به طول انجامد. درخواست اعسار از سوی زوج نیز به طولانی شدن پروسه کمک می کند.

عواملی مانند شناسایی و توقیف اموال، درخواست اعسار، اعتراضات حقوقی، و حجم کاری مراجع قضایی و ثبتی، همگی بر طولانی شدن یا تسریع این فرآیند تأثیرگذار هستند.

عواقب اجرا گذاشتن مهریه

اجرا گذاشتن مهریه، پیامدهای قانونی و شخصی مختلفی هم برای زوج و هم برای زوجه به همراه دارد:

1. عواقب برای زوج:
   • توقیف اموال: مهم ترین عواقب، توقیف اموال منقول و غیرمنقول زوج برای پرداخت مهریه است.
   • حکم جلب: در صورت عدم پرداخت مهریه و عدم اثبات اعسار، یا عدم پرداخت اقساط (تا سقف 110 سکه)، حکم جلب زوج صادر می شود و او ممکن است به حبس محکوم شود.
   • ممنوع الخروجی: زوج در صورت عدم پرداخت مهریه، به درخواست زوجه می تواند ممنوع الخروج شود تا امکان خروج از کشور را نداشته باشد.
   • اثر بر اعتبار مالی: این اقدامات می تواند بر اعتبار مالی و بانکی زوج تأثیر منفی بگذارد.
2. عواقب برای زوجه:
   • استرس و فرسایش روحی: فرآیندهای قانونی می تواند طولانی، پیچیده و از نظر روحی فرسایش دهنده باشد.
   • دوندگی و پیگیری: مطالبه مهریه، حتی با وکیل، نیاز به پیگیری و صرف زمان دارد.
   • هزینه های احتمالی: در صورت عدم موفقیت در پرونده یا سایر شرایط، ممکن است زوجه مجبور به پرداخت هزینه هایی شود.
   • تأثیر بر روابط: این اقدام می تواند بر روابط زوجه با خانواده زوج و حتی روابط اجتماعی او تأثیر بگذارد.

بهترین روش اقدام برای گرفتن مهریه

انتخاب بهترین روش برای مطالبه مهریه، کاملاً به شرایط و وضعیت خاص هر پرونده بستگی دارد:

• اگر

  زوج دارای اموال و دارایی های رسمی و قابل شناسایی (مانند ملک، خودرو، حساب بانکی با موجودی کافی) باشد،

  روش اجرای ثبت معمولاً گزینه سریع تر و کم هزینه تر است. امکان توقیف فوری اموال در این روش، ریسک انتقال اموال را کاهش می دهد.

• اگر

  اموالی از زوج شناسایی نشود، مهریه عندالاستطاعه باشد، یا عقد ازدواج غیررسمی باشد،

  روش دادگاه خانواده اجتناب ناپذیر است. در این شرایط، حتی اگر از طریق ثبت هم اقدام شده باشد، نهایتاً پرونده به دادگاه ارجاع داده خواهد شد.

توصیه می شود قبل از انتخاب مسیر، با یک وکیل متخصص مشاوره کنید تا با ارزیابی دقیق شرایط، بهترین راهکار حقوقی متناسب با پرونده شما را مشخص کند.

نقش وکیل در مطالبه مهریه

پرونده های مهریه به دلیل ماهیت حقوقی و پیچیدگی های اجرایی، نیازمند دانش تخصصی و تجربه کافی است. در این میان، حضور وکیل متخصص می تواند نقش حیاتی در تسریع روند، افزایش شانس موفقیت و کاهش فشارهای روحی و مالی بر زوجه ایفا کند.

چرا به وکیل نیاز داریم؟

استفاده از وکیل در پرونده های مطالبه مهریه مزایای بی شماری دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. آشنایی با قوانین و رویه های جدید: قوانین مربوط به مهریه دائماً در حال تغییر و به روزرسانی است (مانند بخشنامه جدید قوه قضائیه). یک وکیل متخصص همواره از آخرین تغییرات قانونی و رویه های قضایی مطلع است و می تواند پرونده را بر اساس آن ها پیش ببرد.
2. تسریع روند و کاهش دوندگی: وکیل با آگاهی کامل از مراحل اداری و قضایی، می تواند روند پرونده را تسریع کرده و از اتلاف وقت و انرژی زوجه جلوگیری کند. انجام امور اداری، تنظیم دادخواست ها و شرکت در جلسات، همگی توسط وکیل انجام می شود.
3. شناسایی و توقیف به موقع اموال: وکیل متخصص با استفاده از ابزارهای قانونی و تجربه خود، می تواند در شناسایی اموال مخفی یا منتقل شده زوج به زوجه کمک کند و با سرعت عمل بالا، اقدامات لازم برای توقیف آن ها را انجام دهد و از انتقال مال توسط زوج جلوگیری نماید.
4. ارائه مشاوره تخصصی در انتخاب بهترین مسیر: با توجه به تفاوت های میان روش های ثبت و دادگاه، وکیل می تواند با ارزیابی دقیق شرایط، بهترین و کارآمدترین مسیر را برای مطالبه مهریه به زوجه پیشنهاد دهد.
5. نمایندگی قانونی در مراجع مختلف: وکیل می تواند به عنوان نماینده قانونی زوجه در تمامی مراجع، از جمله دفاتر اسناد رسمی، اداره اجرای ثبت، دادگاه های خانواده، دادگاه های تجدیدنظر و دیوان عالی کشور حضور یابد.
6. مدیریت پرونده در شرایط پیچیده: در مواردی مانند درخواست اعسار از سوی زوج، اعتراض به حکم، یا وجود ابهامات حقوقی، وکیل می تواند با دفاع حقوقی قوی، از حقوق زوجه به بهترین شکل دفاع کند.
7. کاهش استرس و فشار روانی: مواجهه با مسائل حقوقی می تواند برای افراد استرس زا باشد. واگذاری این مسئولیت به یک وکیل مجرب، می تواند بار سنگینی را از دوش زوجه بردارد و آرامش خاطر بیشتری برای او فراهم آورد.

سوالات متداول

آیا می توان مهریه را بدون طلاق به اجرا گذاشت؟

بله، زن حق دارد هر زمان که بخواهد، حتی در طول زندگی مشترک و بدون درخواست طلاق، مهریه عندالمطالبه خود را به اجرا بگذارد. مطالبه مهریه یک حق مالی مستقل است که ارتباطی به درخواست طلاق ندارد.

آیا اجرای مهریه به صورت اینترنتی امکان پذیر است؟

در حال حاضر، تمامی مراحل مطالبه مهریه کاملاً اینترنتی نیست، اما بخش عمده ای از آن از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود. برای ثبت دادخواست مهریه از طریق دادگاه، زوجه باید به این دفاتر مراجعه کند. همچنین استعلام برخی اموال نیز به صورت الکترونیکی انجام می شود.

سقف مهریه چقدر است و آیا رویه جدیدی در سال 1403/1404 وجود دارد؟

سقف قانونی برای تعیین مهریه وجود ندارد و زوجین می توانند هر میزان مهریه ای را توافق کنند. اما آنچه اهمیت دارد، ضمانت اجرای حبس برای مهریه است. طبق قانون فعلی (ماده 22 قانون حمایت خانواده)، مرد تنها تا 110 سکه تمام بهار آزادی بابت عدم پرداخت مهریه زندانی می شود. برای مهریه مازاد بر این مقدار، مرد تنها در صورت معرفی اموال می تواند ملزم به پرداخت شود و ضمانت اجرای حبس ندارد. در خصوص رویه جدید برای سال 1403/1404، بخشنامه جدید قوه قضائیه (۲۴ مهر ۱۴۰۳) به زوجه اختیار داده است که برای مطالبه مهریه، مستقیماً به دادگاه مراجعه کند و نیازی به طی مراحل اولیه در اداره ثبت نباشد، مگر اینکه زن بخواهد از طریق اداره ثبت اقدام کند. هنوز هیچ سقف جدیدی برای مهریه به صورت عمومی و لازم الاجرا تعیین نشده و فقط تحت بررسی است.

آیا اموال پدر شوهر یا سایر بستگان برای مهریه قابل توقیف است؟

خیر، مهریه دین بر عهده زوج است و تنها از اموال خود او قابل مطالبه و توقیف است. اموال پدر شوهر یا سایر بستگان، حتی اگر به نام زوج هم نباشد، به هیچ وجه برای پرداخت مهریه قابل توقیف نخواهد بود. تنها استثنا، حالتی است که ثابت شود اموال به قصد فرار از دین به نام شخص دیگری منتقل شده باشد که این امر نیاز به اثبات در دادگاه دارد.

بهترین روش اقدام برای گرفتن مهریه چیست؟

بهترین روش بستگی به شرایط دارد. اگر زوج اموال قابل توقیف دارد، اقدام از طریق اداره ثبت معمولاً سریع تر و کم هزینه تر است. در غیر این صورت، یا در مهریه عندالاستطاعه، مراجعه به دادگاه خانواده ضروری است. برای انتخاب مسیر صحیح، مشاوره با وکیل متخصص توصیه می شود.

نتیجه گیری

مطالبه مهریه، از جمله حقوق اساسی و شرعی زن در نظام حقوقی ایران است که به او امکان می دهد در شرایط مختلف، از پشتوانه مالی لازم برخوردار باشد. این فرآیند، با وجود پیچیدگی های قانونی و مراحل متعدد، با آگاهی کامل از حقوق و گزینه های موجود، قابل پیگیری و وصول است. شناخت دقیق انواع مهریه، تمایز میان روش های مطالبه از طریق اجرای ثبت و دادگاه، آگاهی از هزینه ها، مدت زمان و پیامدهای هر مسیر، به زنان این قدرت را می دهد که با اطمینان خاطر و بدون نگرانی، حق قانونی خود را استیفا کنند.

هر پرونده مهریه دارای ویژگی های منحصر به فردی است و انتخاب بهترین روش برای مطالبه آن، نیازمند تحلیل دقیق شرایط و جوانب قانونی است. تأکید بر لزوم دریافت مشاوره حقوقی تخصصی در تمامی مراحل، از آغاز تا پایان، راهکاری هوشمندانه برای دستیابی به نتایج مطلوب و جلوگیری از خطاها و طولانی شدن بیهوده فرآیند است. از این رو، اکیداً توصیه می شود پیش از هرگونه اقدامی، با کارشناسان حقوقی متخصص در زمینه حقوق خانواده مشورت نمایید تا با راهنمایی های دقیق و کاربردی، مسیر پیش رو برای گرفتن مهریه برای شما روشن شود و بتوانید با اطمینان خاطر، به احقاق حق خود بپردازید.