نمونه نوشتن قولنامه دستی

نوشتن قولنامه دستی نیازمند دقت فراوان به جزئیات حقوقی و مشخصات دقیق طرفین و مورد معامله است تا از بروز اختلافات در آینده جلوگیری شود. این سند، اگرچه رسمی نیست، اما با رعایت اصول صحیح می تواند در مراجع قضایی اعتبار داشته باشد و حقوق طرفین را تا حد زیادی تضمین کند. این مقاله راهنمایی جامع و گام به گام برای تنظیم یک قولنامه دستی معتبر و بدون نقص ارائه می دهد.

معاملات در زندگی روزمره، از خرید یک وسیله کوچک تا فروش ملک و خودرو، همواره جزئی لاینفک از روابط اجتماعی و اقتصادی محسوب می شوند. در بسیاری از موارد، به دلیل ضرورت، سرعت عمل یا حتی کاهش هزینه ها، طرفین ترجیح می دهند به جای مراجعه به دفاتر اسناد رسمی یا بنگاه های معاملاتی، توافقات خود را به صورت دستی و با عنوان قولنامه دستی مکتوب کنند. در حالی که قولنامه های بنگاهی با کد رهگیری و اسناد رسمی از اعتبار بالاتری برخوردارند، یک قولنامه دستی نیز با رعایت اصول و نکات حقوقی می تواند سندی قابل استناد باشد. بی دقتی در تنظیم چنین سندی، می تواند منشأ اختلافات حقوقی جدی و ضررهای جبران ناپذیر شود. به همین دلیل، آشنایی با نحوه صحیح نگارش و درک ارکان آن، برای هر فردی که قصد انجام معامله ای را دارد، ضروری است.

قولنامه دستی چیست و چرا اهمیت دارد؟

برای فهم دقیق نمونه نوشتن قولنامه دستی ابتدا باید ماهیت آن را شناخت. قولنامه به سندی عادی گفته می شود که دو طرف معامله (مثلاً خریدار و فروشنده) پیش از انجام معامله اصلی یا تنظیم سند رسمی، برای مکتوب کردن توافقات اولیه و تعهدات متقابل خود آن را امضا می کنند. در واقع، قولنامه یک «پیش قرارداد» است که طرفین را ملزم به اجرای تعهدات و در نهایت، تنظیم قرارداد نهایی یا سند رسمی در تاریخ مشخصی می کند.

تفاوت قولنامه دستی با اسناد رسمی و بنگاهی

تفاوت های مهمی میان قولنامه دستی، قولنامه بنگاهی (با کد رهگیری) و سند رسمی وجود دارد که درک آن ها برای هر معامله ای حیاتی است:

• سند رسمی: این اسناد توسط مأمورین دولتی یا مراجع قانونی (مانند دفاتر اسناد رسمی) تنظیم و به ثبت می رسند و از بالاترین اعتبار قانونی برخوردارند. در صورت بروز اختلاف، سند رسمی قوی ترین دلیل اثبات محسوب می شود.
• قولنامه بنگاهی (با کد رهگیری): این نوع قولنامه در بنگاه های معاملات املاک یا خودرو (که دارای مجوز و پروانه کسب هستند) و تحت نظارت اتحادیه های مربوطه تنظیم می شود. وجود کد رهگیری به این معناست که اطلاعات معامله در سامانه جامع املاک یا خودرو ثبت شده و از شفافیت و اعتبار بیشتری نسبت به قولنامه دستی برخوردار است. این نوع قولنامه نیز سندی عادی محسوب می شود اما به دلیل ثبت سیستمی، امکان فروش مال به چند نفر را به حداقل می رساند.
• قولنامه دستی: این نوع قولنامه به صورت شخصی و بدون دخالت مراجع رسمی یا بنگاه های دارای مجوز تنظیم می شود. اعتبار قولنامه دستی عمدتاً به امضاهای طرفین و شهود، و همچنین وضوح و دقت مفاد آن بستگی دارد. در صورت بروز اختلاف، اثبات صحت و اعتبار آن در دادگاه ممکن است پیچیده تر باشد و به شواهد و قرائن بیشتری نیاز داشته باشد. با این حال، با نگارش صحیح و رعایت نکات حقوقی، قولنامه دستی نیز می تواند یک سند معتبر و قابل استناد باشد.

اهمیت نگارش صحیح قولنامه دستی در جلوگیری از هرگونه ابهام، سوءتفاهم یا اختلاف حقوقی در آینده است. یک قولنامه شفاف و دقیق، چارچوب مشخصی برای تعهدات طرفین فراهم می آورد و از تضییع حقوق هر یک از آن ها جلوگیری می کند. در معاملات عادی روزمره که ممکن است به هر دلیلی امکان یا تمایل به تنظیم سند رسمی یا بنگاهی وجود نداشته باشد، نمونه نوشتن قولنامه دستی می تواند راهکاری کارآمد برای مکتوب کردن توافقات باشد.

ارکان اساسی هر قولنامه دستی: جزئیاتی که باید بدانید

برای تنظیم نمونه نوشتن قولنامه دستی معتبر و کارآمد، لازم است که تمامی ارکان و جزئیات ضروری در آن گنجانده شود. نادیده گرفتن هر یک از این موارد می تواند منجر به بروز مشکلات حقوقی در آینده شود. در ادامه به بررسی دقیق این ارکان می پردازیم:

۱. مشخصات کامل طرفین قرارداد

اولین و مهم ترین بخش هر قولنامه، درج دقیق و کامل مشخصات هویتی خریدار و فروشنده (یا طرفین دیگر قرارداد مانند موجر و مستأجر) است. این اطلاعات باید کاملاً منطبق با مدارک شناسایی رسمی (شناسنامه و کارت ملی) باشد.

• برای افراد حقیقی: نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، تاریخ تولد، محل اقامت دقیق (آدرس کامل پستی به همراه کد پستی)، شماره تلفن همراه و ثابت.
• برای افراد حقوقی (شرکت ها و سازمان ها): نام کامل شرکت/سازمان، شماره ثبت، شناسه ملی، کد اقتصادی، آدرس دفتر مرکزی، نام و مشخصات نماینده قانونی (مدیرعامل یا صاحب امضای مجاز) به همراه مستندات سمت وی (مانند روزنامه رسمی آخرین تغییرات).

در صورتی که یکی از طرفین قرارداد توسط وکیل، ولی (پدر یا جد پدری) یا قیم قانونی نمایندگی می شود، علاوه بر مشخصات کامل نماینده، باید مستندات قانونی نمایندگی وی نیز به طور کامل (مانند شماره و تاریخ وکالت نامه، حکم قیمومت و غیره) در قولنامه ذکر شود. همچنین، اطمینان از اعتبار و محدوده اختیارات نماینده ضروری است.

۲. مشخصات دقیق مورد معامله (مبیع)

مالی که مورد خرید و فروش (یا اجاره و سایر معاملات) قرار می گیرد، باید با جزئیات کامل و بدون ابهام در قولنامه مشخص شود. این جزئیات بسته به نوع مال متفاوت است:

برای املاک (خانه، آپارتمان، زمین)

• نوع ملک: (مانند آپارتمان مسکونی، خانه ویلایی، زمین کشاورزی، زمین مسکونی، مغازه تجاری)
• آدرس دقیق: (استان، شهر، خیابان اصلی، کوچه، پلاک، طبقه، واحد)
• پلاک ثبتی: (شماره پلاک فرعی و اصلی، بخش ثبتی) – این اطلاعات از سند مالکیت قابل استخراج است.
• مساحت دقیق: (به متر مربع)
• وضعیت سند: (شش دانگ، مشاع، مفروز، عرصه، اعیان) و شماره دفترچه یا تک برگی سند مالکیت.
• نوع کاربری: (مسکونی، تجاری، زراعی، اداری و غیره)
• توضیحات مربوط به متعلقات: (انباری، پارکینگ، حیاط، بالکن، مشاعات و حدود آن ها)
• توضیحات مربوط به انشعابات: (شماره کنتور آب، برق، گاز، تلفن، فاضلاب و وضعیت پرداخت بدهی های آن ها).

برای وسایل نقلیه (خودرو، موتورسیکلت)

• نوع وسیله نقلیه: (مثلاً سواری، وانت، موتورسیکلت)
• مدل و تیپ: (مثلاً پراید ۱۳۱، پژو ۲۰۶ تیپ ۲)
• رنگ: (مثلاً سفید، مشکی متالیک)
• سال ساخت: (مثلاً ۱۳۹۵)
• شماره شاسی: (VIN)
• شماره موتور:
• شماره پلاک: (شماره و حروف پلاک فعلی)
• وضعیت بیمه: (نام شرکت بیمه، تاریخ اعتبار بیمه شخص ثالث و در صورت وجود، بیمه بدنه).
• وضعیت معاینه فنی: (تاریخ اعتبار معاینه فنی).

تذکر مهم: تمامی این مشخصات باید با دقت تمام از روی اسناد مالکیت و کارت شناسایی خودرو یا پلاک انحصاری ملک، استخراج و در قولنامه درج شوند. هرگونه عدم تطابق یا ابهام می تواند در آینده چالش ساز باشد.

۳. ثمن معامله (قیمت) و شرایط پرداخت

مبلغ معامله و چگونگی پرداخت آن، قلب هر قرارداد است و باید با نهایت شفافیت بیان شود:

• مبلغ کل معامله: باید هم به عدد و هم به حروف (مثلاً یک میلیارد ریال معادل یکصد میلیون تومان) ذکر شود. واحد پولی (ریال، تومان) نیز باید مشخص باشد.
• نحوه پرداخت: جزئیات کامل شامل:
  • میزان پیش پرداخت (بیعانه) و تاریخ واریز/تحویل آن.
  • شماره چک های بانکی، تاریخ سررسید هر چک، نام بانک و شعبه مربوطه.
  • مبلغ هر قسط در صورت پرداخت اقساطی و زمان بندی دقیق پرداخت آن ها.
  • در صورت پرداخت نقدی، تاریخ و نحوه تحویل وجه نقد.
• تعیین خسارت تاخیر: تعیین مبلغ مشخصی به عنوان خسارت یا وجه التزام برای تاخیر در پرداخت اقساط یا عدم وصول هر یک از چک ها ضروری است. این بند می تواند شامل حق فسخ قرارداد برای طرف مقابل در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر نیز باشد.

۴. تعهدات، شروط و اختیارات طرفین

این بخش شامل تمامی الزامات و توافقات دیگر بین طرفین است که برای تکمیل معامله و حفظ حقوق آن ها حیاتی است:

• تاریخ و مکان تحویل مورد معامله: باید با جزئیات دقیق (روز، ماه، سال و آدرس محل تحویل) مشخص شود.
• تاریخ و مکان تنظیم سند رسمی (در صورت نیاز): در صورتی که مال مورد معامله دارای سند رسمی باشد، زمان و محل حضور در دفترخانه (شماره دفترخانه، آدرس و ساعت مقرر) برای انتقال سند رسمی باید تعیین گردد.
• وجه التزام (جریمه عدم انجام تعهد): تعیین مبلغی به عنوان جریمه برای هر یک از طرفین در صورتی که به تعهدات خود (مانند عدم حضور در دفترخانه، عدم تحویل به موقع ملک یا عدم پرداخت الباقی ثمن) عمل نکنند. این مبلغ باید به وضوح ذکر شود.
• مسئولیت پرداخت هزینه ها: مشخص کردن دقیق اینکه کدام هزینه ها (مانند مالیات نقل و انتقال، عوارض شهرداری، هزینه های محضر شامل حق الثبت و حق التحریر، بدهی های قبلی ملک مانند قبوض آب، برق، گاز و تلفن) بر عهده خریدار است و کدام بر عهده فروشنده. معمولاً حق التحریر و حق الثبت به صورت بالمناصفه (نصف نصف) تقسیم می شوند.
• شرط اسقاط کافه خیارات: این اصطلاح حقوقی به معنای ساقط کردن تمامی اختیارات قانونی فسخ قرارداد (مانند خیار غبن، خیار عیب و…) است. توضیح این شرط و استثنائات آن (مانند خیار تدلیس که معمولاً ساقط نمی شود) برای طرفین ضروری است.
• اقرار فروشنده: فروشنده باید اقرار کند که مال مورد معامله هیچگونه منع قانونی برای انتقال ندارد؛ مثلاً در رهن بانک، مصادره ای، توقیفی یا غصبی نیست و قبلاً به شخص دیگری واگذار نشده است. در صورت رهن بودن، فروشنده باید متعهد شود که قبل از تاریخ تنظیم سند رسمی، نسبت به فک رهن اقدام کند و در صورت عدم انجام، خریدار وکیل و قائم مقام او برای فک رهن محسوب شود.
• شروط خاص: هرگونه شرط توافقی دیگری که طرفین مایل به درج آن هستند، مانند تعهد فروشنده به تعمیرات خاص قبل از تحویل یا تعهد خریدار به انجام کاری مشخص.

۵. امضاها و شهود

پایان بخش هر قولنامه، امضاها و تأیید شهود است که به آن اعتبار می بخشد:

• امضای کامل و اثر انگشت: هر دو طرف قرارداد (خریدار/ان و فروشنده/ان) باید ذیل تمامی نسخ قولنامه را با امضای کامل و اثر انگشت خود تأیید کنند.
• امضای حداقل دو نفر شاهد: برای افزایش اعتبار و قابلیت اثبات قولنامه در مراجع قضایی، امضای حداقل دو نفر شاهد ضروری است. مشخصات کامل شهود (نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره تماس) باید در قولنامه درج شود. شهود باید از مفاد قرارداد آگاه باشند و آن را در حضور طرفین امضا کنند.
• تاریخ دقیق تنظیم قولنامه: روز، ماه و سال تنظیم قولنامه (هم به عدد و هم به حروف) باید به وضوح در انتهای سند درج شود.

دقت در تکمیل تمامی بخش های قولنامه دستی، تضمین کننده حقوق طرفین و پیشگیری از اختلافات احتمالی است. هر کلمه و عدد در این سند دارای ارزش حقوقی بالایی است.

آموزش عملی: گام به گام تا نگارش یک قولنامه دستی معتبر

پس از آشنایی با ارکان اصلی، حال نوبت به آموزش تنظیم قولنامه و نحوه پیاده سازی این ارکان در عمل می رسد. این بخش شامل راهنمای گام به گام و نمونه های تکمیل شده برای کمک به شما در نوشتن یک قولنامه دستی معتبر است.

۱. ابزارها و آمادگی اولیه

پیش از شروع نگارش، این موارد را آماده کنید:

• کاغذ و خودکار: از کاغذ با کیفیت خوب و خودکار آبی یا مشکی (برای خوانایی بیشتر) استفاده کنید.
• مدارک شناسایی: شناسنامه و کارت ملی (اصلی) خود و طرف مقابل.
• اسناد مالکیت: سند رسمی ملک (برای املاک)، کارت ماشین و برگ سبز (برای خودرو)، دفترچه کشاورزی (برای زمین زراعی) و هر مدرک دیگری که مالکیت یا مشخصات مورد معامله را تأیید می کند.
• چک یا رسید بانکی: برای ثبت جزئیات پیش پرداخت یا اقساط.

قبل از نوشتن، مدارک شناسایی و مالکیت را با دقت بررسی و با مشخصات فردی تطبیق دهید تا از صحت هویت و مالکیت طرف مقابل اطمینان حاصل کنید. این گام اولیه برای تنظیم قولنامه عادی بسیار مهم است.

۲. چیدمان و ساختار متن قولنامه

یک قولنامه دستی باید ساختاری منطقی و خوانا داشته باشد. می توانید به این ترتیب عمل کنید:

1. عنوان: در بالای صفحه بنویسید: «قولنامه خرید و فروش» یا «قرارداد عادی» و نوع آن را مشخص کنید (مثلاً: «قولنامه خرید و فروش آپارتمان»).
2. تاریخ: در ابتدای سند، تاریخ دقیق تنظیم قولنامه (روز، ماه، سال) را به عدد و حروف درج کنید.
3. مشخصات طرفین: ابتدا مشخصات کامل فروشنده و سپس مشخصات کامل خریدار را زیر عنوان های مربوطه بنویسید.
4. موضوع معامله: مشخصات کامل و دقیق مورد معامله را شرح دهید.
5. مبلغ و نحوه پرداخت: ثمن معامله و جزئیات پرداخت آن را با دقت بنویسید.
6. تعهدات و شروط: تمامی شروط، تعهدات، زمان بندی ها، وجه التزام ها و سایر توافقات را در بندهای جداگانه و با شماره گذاری مشخص کنید.
7. امضا و شهود: در انتهای سند، محل امضا و اثر انگشت طرفین و شهود را به همراه مشخصات کامل شهود قرار دهید.

از جملات کوتاه و واضح استفاده کنید و از به کار بردن اصطلاحات پیچیده که خودتان هم به درستی معنای آن ها را نمی دانید، پرهیز نمایید. دستخط شما باید خوانا و بدون خط خوردگی باشد.

۳. نمونه قولنامه دستی خرید و فروش آپارتمان

در ادامه، یک نمونه نوشتن قولنامه دستی خانه برای خرید و فروش آپارتمان با اطلاعات فرضی ارائه می شود:

قولنامه خرید و فروش آپارتمان
تاریخ تنظیم: 22 خرداد 1403 (بیست و دوم خرداد ماه یک هزار و چهارصد و سه)

فروشنده/فروشندگان:
نام و نام خانوادگی: حسین رضایی
نام پدر: احمد
شماره شناسنامه: 12345
کد ملی: 0012345678
تاریخ تولد: 1350/05/10
محل اقامت: تهران، خیابان ولیعصر، کوچه لادن، پلاک 7، واحد 2 (کد پستی: 1968612345)
شماره تماس: 09121112233

خریدار/خریداران:
نام و نام خانوادگی: مریم حسینی
نام پدر: علی
شماره شناسنامه: 67890
کد ملی: 0023456789
تاریخ تولد: 1362/01/15
محل اقامت: تهران، خیابان انقلاب، کوچه رز، پلاک 12، واحد 5 (کد پستی: 1314567890)
شماره تماس: 09123334455

مورد معامله:
عبارت است از شش دانگ یک دستگاه آپارتمان مسکونی به مساحت 100 متر مربع (یکصد متر مربع) به آدرس: تهران، خیابان سهروردی شمالی، کوچه یکم، پلاک 4، طبقه 3، واحد غربی (کد پستی: 1579876543) دارای پلاک ثبتی 2561 فرعی از 123 اصلی مفروز و مجزی از پلاک 123 اصلی بخش 11 تهران. این ملک شامل یک انباری به مساحت 5 متر مربع به شماره 31 و یک پارکینگ به شماره 15 می باشد. شماره کنتورهای آب، برق و گاز مستقل و دارای تلفن ثابت به شماره 88765432 است. سند مالکیت به شماره 123456 به نام فروشنده می باشد.

ثمن معامله و نحوه پرداخت:
مبلغ کل معامله عبارت است از 50,000,000,000 ریال (پنجاه میلیارد ریال) معادل 5,000,000,000 تومان (پانصد میلیون تومان) وجه رایج مملکتی که به نحو ذیل پرداخت می شود:
الف) مبلغ 5,000,000,000 ریال (پانصد میلیون ریال) معادل 50,000,000 تومان (پنجاه میلیون تومان) به عنوان بیعانه نقداً در تاریخ 1403/03/22 طی فیش بانکی شماره XXXXX به حساب فروشنده واریز گردید.
ب) مبلغ 20,000,000,000 ریال (دو میلیارد ریال) معادل 200,000,000 تومان (دویست میلیون تومان) در تاریخ 1403/04/15 طی چک بانکی شماره 987654 صادره از بانک ملت، شعبه مرکزی، به نام فروشنده پرداخت خواهد شد.
ج) مبلغ 25,000,000,000 ریال (دو میلیارد و پانصد میلیون ریال) معادل 250,000,000 تومان (دویست و پنجاه میلیون تومان) الباقی ثمن، همزمان با تنظیم سند رسمی انتقال در دفترخانه به صورت نقدی یا چک تضمینی به فروشنده پرداخت می شود.
در صورت تاخیر در پرداخت هر یک از اقساط یا عدم وصول چک ها در موعد مقرر، خریدار موظف به پرداخت خسارت روزانه 5,000,000 ریال (پانصد هزار تومان) می باشد.

تعهدات، شروط و اختیارات طرفین:
1. طرفین متعهد هستند در تاریخ 1403/05/20 (بیستم مرداد ماه یک هزار و چهارصد و سه) تا پایان ساعت 14 (دو بعد از ظهر)، ضمن تهیه مقدمات تنظیم سند، در دفترخانه اسناد رسمی شماره 555 تهران واقع در خیابان شریعتی، بالاتر از پل سید خندان، پلاک 100 حاضر شوند.
2. فروشنده متعهد است ملک را حداکثر تا تاریخ 1403/06/01 (اول شهریور ماه یک هزار و چهارصد و سه) تخلیه و تحویل خریدار دهد. در صورت عدم تخلیه به موقع، فروشنده موظف به پرداخت خسارت روزانه 10,000,000 ریال (یک میلیون تومان) به خریدار می باشد.
3. مخارج تنظیم سند رسمی (حق الثبت و حق التحریر) به صورت بالمناصفه (نصف نصف) بر عهده طرفین است. پرداخت کلیه بدهی های مربوط به مالیات نقل و انتقال، عوارض شهرداری، و تمامی قبوض آب، برق، گاز و شارژ ساختمان تا تاریخ تحویل ملک بر عهده فروشنده می باشد.
4. فروشنده اقرار نمود که ملک مورد معامله در رهن، وثیقه یا توقیف نبوده و هیچگونه منع قانونی برای معامله آن وجود ندارد و منافع آن به هیچ شخص دیگری واگذار نشده است. در صورت خلاف این امر، فروشنده موظف به جبران کامل خسارات وارده به خریدار خواهد بود.
5. در صورت عدم حضور هر یک از طرفین در دفترخانه در موعد مقرر، طرف متخلف موظف به پرداخت وجه التزام به مبلغ 100,000,000 ریال (ده میلیون تومان) به طرف مقابل می باشد و این وجه التزام بدل از اصل تعهد نیست و طرف مقابل همچنان حق پیگیری برای اجرای قرارداد را دارد.
6. شرط اسقاط کافه خیارات خصوصاً خیار غبن ولو به فاحشه ترین وجه، از طرفین سلب و ساقط گردید، به استثناء خیار تدلیس.

این قرارداد در 6 ماده و 2 نسخه با اعتبار یکسان تنظیم و به امضای طرفین رسید و توسط شهود تصدیق و امضا شد.

امضاء و اثر انگشت فروشنده: حسین رضایی
امضاء و اثر انگشت خریدار: مریم حسینی

شهود:
1. نام و نام خانوادگی: رضا کریمی – نام پدر: محمود – کد ملی: 0034567890 – شماره تماس: 09125556677
2. نام و نام خانوادگی: فاطمه محمدی – نام پدر: علی – کد ملی: 0045678901 – شماره تماس: 09127778899

۴. نمونه قولنامه دستی خرید و فروش زمین

یک نمونه نوشتن قولنامه دستی زمین با اطلاعات فرضی به شرح زیر است:

قولنامه خرید و فروش زمین
تاریخ تنظیم: 25 خرداد 1403 (بیست و پنجم خرداد ماه یک هزار و چهارصد و سه)

فروشنده/فروشندگان:
نام و نام خانوادگی: اکبر حسینی
نام پدر: حسن
شماره شناسنامه: 54321
کد ملی: 0056789012
تاریخ تولد: 1345/11/20
محل اقامت: اصفهان، خیابان جی، کوچه باغ، پلاک 3 (کد پستی: 8199911223)
شماره تماس: 09131112233

خریدار/خریداران:
نام و نام خانوادگی: سارا کریمی
نام پدر: سعید
شماره شناسنامه: 98765
کد ملی: 0067890123
تاریخ تولد: 1370/08/01
محل اقامت: اصفهان، خیابان شیخ صدوق، کوچه آفتاب، پلاک 8 (کد پستی: 8177744556)
شماره تماس: 09134445566

مورد معامله:
عبارت است از یک قطعه زمین کشاورزی به مساحت 2000 متر مربع (دو هزار متر مربع) واقع در اصفهان، جاده ورزنه، روستای قلعه بالا، دارای پلاک فرعی 345 از 67 اصلی مزروعی، بخش 3 اصفهان. این زمین دارای حق آبه از چاه عمیق شماره 1 به میزان 2 ساعت در هفته می باشد. حدود اربعه ملک عبارت است از: شمالاً به رودخانه، جنوباً به جاده فرعی، شرقاً به ملک آقای محمدی، غرباً به ملک خانم احمدی. سند مالکیت دفترچه ای به شماره 789012 به نام فروشنده می باشد.

ثمن معامله و نحوه پرداخت:
مبلغ کل معامله عبارت است از 30,000,000,000 ریال (سی میلیارد ریال) معادل 3,000,000,000 تومان (سیصد میلیون تومان) وجه رایج مملکتی که به نحو ذیل پرداخت می شود:
الف) مبلغ 3,000,000,000 ریال (سیصد میلیون ریال) معادل 30,000,000 تومان (سی میلیون تومان) به عنوان بیعانه نقداً در تاریخ 1403/03/25 طی فیش بانکی شماره YYYYY به حساب فروشنده واریز گردید.
ب) مبلغ 15,000,000,000 ریال (یک میلیارد و پانصد میلیون ریال) معادل 150,000,000 تومان (یکصد و پنجاه میلیون تومان) در تاریخ 1403/04/30 طی چک بانکی شماره 123456 صادره از بانک تجارت، شعبه مرکزی، به نام فروشنده پرداخت خواهد شد.
ج) مبلغ 12,000,000,000 ریال (یک میلیارد و دویست میلیون ریال) معادل 120,000,000 تومان (یکصد و بیست میلیون تومان) الباقی ثمن، همزمان با تنظیم سند رسمی انتقال در دفترخانه به صورت نقدی یا چک تضمینی به فروشنده پرداخت می شود.
در صورت تاخیر در پرداخت هر یک از اقساط یا عدم وصول چک ها در موعد مقرر، خریدار موظف به پرداخت خسارت روزانه 3,000,000 ریال (سیصد هزار تومان) می باشد.

تعهدات، شروط و اختیارات طرفین:
1. طرفین متعهد هستند در تاریخ 1403/06/10 (دهم شهریور ماه یک هزار و چهارصد و سه) تا پایان ساعت 14 (دو بعد از ظهر)، ضمن تهیه مقدمات تنظیم سند، در دفترخانه اسناد رسمی شماره 333 اصفهان واقع در خیابان چهارباغ، پلاک 200 حاضر شوند.
2. فروشنده متعهد است زمین را حداکثر تا تاریخ 1403/06/15 (پانزدهم شهریور ماه یک هزار و چهارصد و سه) تحویل خریدار دهد. در صورت عدم تحویل به موقع، فروشنده موظف به پرداخت خسارت روزانه 5,000,000 ریال (پانصد هزار تومان) به خریدار می باشد.
3. مخارج تنظیم سند رسمی (حق الثبت و حق التحریر) به صورت بالمناصفه بر عهده طرفین است. پرداخت کلیه بدهی های مربوط به مالیات نقل و انتقال و عوارض محلی تا تاریخ تحویل ملک بر عهده فروشنده می باشد.
4. فروشنده اقرار نمود که ملک مورد معامله در رهن، وثیقه یا توقیف نبوده و هیچگونه منع قانونی برای معامله آن وجود ندارد و منافع آن به هیچ شخص دیگری واگذار نشده است.
5. در صورت عدم حضور هر یک از طرفین در دفترخانه در موعد مقرر، طرف متخلف موظف به پرداخت وجه التزام به مبلغ 70,000,000 ریال (هفت میلیون تومان) به طرف مقابل می باشد و این وجه التزام بدل از اصل تعهد نیست.
6. شرط اسقاط کافه خیارات خصوصاً خیار غبن ولو به فاحشه ترین وجه، از طرفین سلب و ساقط گردید، به استثناء خیار تدلیس.

این قرارداد در 6 ماده و 2 نسخه با اعتبار یکسان تنظیم و به امضای طرفین رسید و توسط شهود تصدیق و امضا شد.

امضاء و اثر انگشت فروشنده: اکبر حسینی
امضاء و اثر انگشت خریدار: سارا کریمی

شهود:
1. نام و نام خانوادگی: محمود عظیمی – نام پدر: قاسم – کد ملی: 0078901234 – شماره تماس: 09138889900
2. نام و نام خانوادگی: لیلا داودی – نام پدر: رحیم – کد ملی: 0089012345 – شماره تماس: 09136667788

۵. نمونه قولنامه دستی خرید و فروش خودرو

یک نمونه قولنامه دستی خودرو با اطلاعات فرضی به شرح زیر است:

قولنامه خرید و فروش خودرو
تاریخ تنظیم: 28 خرداد 1403 (بیست و هشتم خرداد ماه یک هزار و چهارصد و سه)

فروشنده/فروشندگان:
نام و نام خانوادگی: فرهاد ناصری
نام پدر: مجید
شماره شناسنامه: 11223
کد ملی: 0090123456
تاریخ تولد: 1368/03/05
محل اقامت: شیراز، بلوار آزادی، کوچه 10، پلاک 2 (کد پستی: 7134512345)
شماره تماس: 09171112233

خریدار/خریداران:
نام و نام خانوادگی: نگین کریمی
نام پدر: رضا
شماره شناسنامه: 44556
کد ملی: 0001234567
تاریخ تولد: 1375/07/20
محل اقامت: شیراز، خیابان ملاصدرا، کوچه 5، پلاک 9 (کد پستی: 7199988776)
شماره تماس: 09173334455

مورد معامله:
عبارت است از یک دستگاه خودروی سواری پراید 131 SE، مدل 1398، رنگ سفید، شماره شاسی: NASF41103K00XXXXX، شماره موتور: M13/98XXXXX، شماره پلاک: ایران 63 – 123 ن 45، وضعیت بیمه شخص ثالث: بیمه ایران با تاریخ اعتبار تا 1404/02/10. معاینه فنی تا 1404/05/15 معتبر است. کیلومتر کارکرد فعلی خودرو 85,000 کیلومتر می باشد.

ثمن معامله و نحوه پرداخت:
مبلغ کل معامله عبارت است از 3,500,000,000 ریال (سه میلیارد و پانصد میلیون ریال) معادل 350,000,000 تومان (سی و پنج میلیون تومان) وجه رایج مملکتی که به نحو ذیل پرداخت می شود:
الف) مبلغ 500,000,000 ریال (پانصد میلیون ریال) معادل 50,000,000 تومان (پنجاه میلیون تومان) به عنوان بیعانه نقداً در تاریخ 1403/03/28 طی فیش بانکی شماره ZZZZZ به حساب فروشنده واریز گردید.
ب) مبلغ 1,500,000,000 ریال (یک میلیارد و پانصد میلیون ریال) معادل 150,000,000 تومان (یکصد و پنجاه میلیون تومان) در تاریخ 1403/04/05 همزمان با تحویل خودرو و اسناد مربوطه، به صورت نقدی یا کارت به کارت به فروشنده پرداخت خواهد شد.
ج) مبلغ 1,500,000,000 ریال (یک میلیارد و پانصد میلیون ریال) معادل 150,000,000 تومان (یکصد و پنجاه میلیون تومان) الباقی ثمن، همزمان با حضور در مرکز تعویض پلاک و انتقال سند قطعی به نام خریدار، به صورت نقدی یا چک تضمینی به فروشنده پرداخت می شود.
در صورت تاخیر در پرداخت هر یک از مبالغ در موعد مقرر، خریدار موظف به پرداخت خسارت روزانه 2,000,000 ریال (دویست هزار تومان) می باشد.

تعهدات، شروط و اختیارات طرفین:
1. فروشنده متعهد است خودرو را در تاریخ 1403/04/05 (پنجم تیر ماه یک هزار و چهارصد و سه) در محل توافق شده (پارکینگ عمومی خیابان زند شیراز) به همراه تمامی مدارک (کارت ماشین، برگ سبز، کارت سوخت، بیمه نامه) و سوییچ یدک به خریدار تحویل دهد.
2. فروشنده و خریدار متعهد هستند در تاریخ 1403/04/15 (پانزدهم تیر ماه یک هزار و چهارصد و سه) برای انجام مراحل تعویض پلاک و انتقال سند قطعی در مرکز تعویض پلاک شماره 1 شیراز حاضر شوند.
3. کلیه هزینه های انتقال سند (مانند عوارض و مالیات نقل و انتقال خودرو) بر عهده فروشنده و هزینه های تعویض پلاک بر عهده خریدار می باشد.
4. فروشنده اقرار نمود که خودروی مذکور فاقد هرگونه بدهی (خلافی، عوارض سالیانه) و عیب فنی پنهان بوده و در رهن یا توقیف نمی باشد. همچنین سابقه تصادف منجر به شاسی کشی یا تعویض موتور/شاسی ندارد. (خریدار می تواند خودرو را قبل از معامله کارشناسی کند).
5. در صورت عدم حضور هر یک از طرفین در مرکز تعویض پلاک در موعد مقرر، طرف متخلف موظف به پرداخت وجه التزام به مبلغ 50,000,000 ریال (پنج میلیون تومان) به طرف مقابل می باشد و این وجه التزام بدل از اصل تعهد نیست.
6. شرط اسقاط کافه خیارات خصوصاً خیار غبن ولو به فاحشه ترین وجه، از طرفین سلب و ساقط گردید، به استثناء خیار تدلیس و خیار عیب.

این قرارداد در 6 ماده و 2 نسخه با اعتبار یکسان تنظیم و به امضای طرفین رسید و توسط شهود تصدیق و امضا شد.

امضاء و اثر انگشت فروشنده: فرهاد ناصری
امضاء و اثر انگشت خریدار: نگین کریمی

شهود:
1. نام و نام خانوادگی: حمیدرضا رضایی – نام پدر: مهدی – کد ملی: 0002345678 – شماره تماس: 09175556677
2. نام و نام خانوادگی: آتوسا نادری – نام پدر: بهرام – کد ملی: 0003456789 – شماره تماس: 09177778899

۶. امکان دانلود فایل PDF نمونه قولنامه ها

برای سهولت و دسترسی بهتر، می توانید نمونه های تکمیل شده قولنامه دستی ملک و قولنامه دستی خودرو و قولنامه خرید و فروش دستی را در قالب فایل PDF دانلود کرده و با جایگزینی اطلاعات فرضی با مشخصات واقعی معامله خود، از آن ها استفاده نمایید. این فایل ها به عنوان الگوهای استاندارد و کامل می توانند به شما در نحوه نوشتن قولنامه دستی کمک شایانی کنند.

نکات طلایی و هشدارهای مهم در تنظیم قولنامه دستی

برای اطمینان از اعتبار و صحت نمونه نوشتن قولنامه دستی، رعایت نکات زیر ضروری است. این نکات می توانند شما را در برابر بسیاری از مشکلات و کلاهبرداری های احتمالی محافظت کنند و به اعتبار قولنامه دستی شما بیافزایند.

۱. تطابق و احراز هویت دقیق

یکی از مهم ترین مراحل پیش از امضای هر قولنامه، احراز هویت طرف مقابل است. مدارک شناسایی طرف مقابل (شناسنامه و کارت ملی) را با دقت بررسی کنید و مطمئن شوید که اطلاعات مندرج در قولنامه با این مدارک کاملاً یکسان باشد. در صورت وجود هرگونه مغایرت یا شک، از امضای قولنامه خودداری کنید. همچنین، اگر طرف معامله به عنوان وکیل، ولی یا قیم حضور دارد، مستندات قانونی سمت او (وکالت نامه، حکم قیمومت) را با دقت بررسی کنید و از اعتبار و محدوده اختیارات او اطمینان حاصل نمایید.

۲. خوانایی متن و نحوه اصلاح اشتباهات

قولنامه دستی باید کاملاً خوانا و بدون خط خوردگی باشد. از خودکار رنگ ثابت (آبی یا مشکی) استفاده کنید و از نوشتن با مداد یا خودکار پاک شونده جداً بپرهیزید. اگر سهواً اشتباهی در متن رخ داد، به جای خط زدن یا پاک کردن، آن قسمت را با یک خط نازک از روی آن عبور دهید، عبارت صحیح را بالای آن بنویسید و سپس تمامی طرفین قرارداد و شهود، پای اصلاحیه را امضا و اثر انگشت بزنند. این کار اعتبار سند را حفظ می کند و از هرگونه شائبه جعل جلوگیری می نماید.

۳. تهیه نسخ متعدد و یکسان

پس از تنظیم و امضای قولنامه، حتماً چندین نسخه از آن (معمولاً حداقل دو نسخه، یک نسخه برای خریدار و یک نسخه برای فروشنده) تهیه کنید. تمامی نسخ باید کاملاً یکسان باشند و هر دو طرف و تمامی شهود، ذیل هر نسخه را امضا و اثر انگشت بزنند. این کار از بروز اختلاف بر سر محتوای قولنامه در آینده جلوگیری می کند و به نمونه نوشتن قولنامه دستی شما قدرت اجرایی بیشتری می بخشد.

۴. نقش حیاتی شهود

وجود حداقل دو شاهد در قولنامه دستی، اعتبار حقوقی آن را به شدت افزایش می دهد. شهود باید از افراد بالغ و عاقل باشند که طرفین قرارداد را می شناسند و از مفاد کلی قرارداد آگاهی دارند. مشخصات کامل آن ها (نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره تماس) باید در قولنامه درج شده و ذیل تمامی نسخ را امضا و اثر انگشت بزنند. حضور شهود در دادگاه می تواند به عنوان دلیل محکمه پسند برای اثبات صحت قولنامه و توافقات انجام شده مورد استفاده قرار گیرد.

۵. پیشگیری از کلاهبرداری و سوءاستفاده

برای جلوگیری از کلاهبرداری، همیشه مدارک مالکیت (سند، برگ سبز خودرو) را به دقت بررسی کنید و از اصالت آن ها مطمئن شوید. مشخصات مورد معامله در سند با آنچه در قولنامه ذکر شده و همچنین با واقعیت ملک/خودرو باید تطابق کامل داشته باشد. در مورد املاک، استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک برای اطمینان از عدم رهن بودن یا توقیف ملک، می تواند بسیار مفید باشد. همچنین، از وضعیت ممنوع المعامله بودن طرفین نیز از طریق مراجع ذی صلاح استعلام بگیرید.

۶. اهمیت مشاوره حقوقی تخصصی

در معاملات بزرگ و پیچیده (مانند خرید و فروش ملک)، یا در صورتی که ابهامی در مراحل نوشتن قولنامه یا مفاد آن دارید، حتماً پیش از امضا از یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص کمک بگیرید. مشاوران حقوقی می توانند تمامی جوانب قرارداد را بررسی کرده و از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری کنند. هزینه مشاوره در مقایسه با خسارات احتمالی ناشی از یک قولنامه نادرست، ناچیز است.

۷. جزئیات چک ها و وضعیت ممنوع المعامله بودن

اگر پرداخت ها از طریق چک صورت می گیرد، شماره سریال تمامی چک ها، نام بانک، شعبه و تاریخ سررسید آن ها را به دقت در قولنامه درج کنید. همچنین، قبل از نهایی کردن معامله، از طریق استعلام های لازم (مثلاً استعلام ثبتی برای ملک یا استعلام وضعیت ممنوع المعامله بودن افراد) از سلامت معامله اطمینان حاصل کنید. این اقدامات به تنظیم قولنامه عادی شما کمک کرده و از بروز اشتباهات رایج در قولنامه دستی پیشگیری می کند.

رعایت نکات امنیتی و حقوقی در تنظیم قولنامه دستی، سرمایه شما را از خطرات احتمالی حفظ می کند و به معامله شما اعتبار می بخشد.

مشکلات رایج قولنامه های دستی و راه حل های حقوقی آن

با وجود اینکه نمونه نوشتن قولنامه دستی راهکاری سریع و کم هزینه برای مکتوب کردن توافقات است، اما به دلیل ماهیت غیررسمی آن، ممکن است با چالش ها و مشکلاتی روبرو شود. درک این مشکلات و آگاهی از راه حل های حقوقی آن ها، می تواند از بروز ضررهای احتمالی جلوگیری کند و به شما کمک کند تا در صورت لزوم، حقوق خود را پیگیری نمایید.

۱. ابهام در متن قرارداد و نحوه رفع آن

یکی از شایع ترین مشکلات در قولنامه های دستی، وجود ابهام در مفاد قرارداد است. این ابهامات می تواند در خصوص مشخصات مورد معامله، مبلغ، شرایط پرداخت، تعهدات طرفین یا حتی تاریخ های تعیین شده باشد. ابهام در متن قرارداد، راه را برای تفاسیر مختلف باز کرده و می تواند منجر به بروز اختلافات جدی شود.

راه حل: برای جلوگیری از این مشکل، باید در هنگام نگارش، نهایت دقت را به کار برد. هر بند و هر شرط باید با زبانی واضح، صریح و بدون کلمات چندپهلو نوشته شود. از جزئیات کافی برای توصیف مورد معامله، نحوه پرداخت و تعهدات استفاده کنید. در صورت بروز ابهام پس از تنظیم قرارداد، بهترین راه مراجعه به توافق مجدد طرفین و تنظیم یک الحاقیه به قولنامه اصلی است که ابهامات را رفع کند. در غیر این صورت، حل اختلاف از طریق داوری (اگر در قولنامه پیش بینی شده باشد) یا مراجع قضایی صورت خواهد گرفت که در این صورت، قاضی بر اساس قصد واقعی طرفین و عرف معاملاتی، اقدام به تفسیر قرارداد می کند.

۲. قولنامه بدون امضا یا شاهد و چالش های اثبات

قولنامه دستی که فاقد امضای یکی از طرفین یا شهود باشد، از نظر حقوقی با چالش های جدی مواجه خواهد شد. اعتبار قولنامه دستی تا حد زیادی به امضای طرفین و تأیید شهود وابسته است.

راه حل: هرگز قولنامه ای را بدون امضا و اثر انگشت کامل تمامی طرفین و حداقل دو نفر شاهد امضا نکنید. امضای شهود به عنوان تأییدی بر حضور و آگاهی آن ها از محتوای قرارداد عمل می کند. در صورتی که قولنامه بدون امضا یا شاهد باشد، اثبات اعتبار آن در دادگاه بسیار دشوار خواهد بود و به شواهد دیگری نظیر رسیدهای بانکی، پیامک ها، تماس ها و شهادت سایر افراد مطلع نیاز دارد که ممکن است کافی نباشد.

۳. عدم انجام تعهدات توسط یکی از طرفین و مراحل پیگیری

اگر یکی از طرفین (فروشنده یا خریدار) به تعهدات خود که در قولنامه ذکر شده است (مانند عدم تحویل به موقع ملک، عدم حضور در دفترخانه، یا عدم پرداخت ثمن) عمل نکند، طرف مقابل می تواند پیگیری حقوقی انجام دهد.

راه حل: ابتدا از طریق ارسال اظهارنامه رسمی، کتباً به طرف متخلف اخطار دهید و مهلتی برای انجام تعهد او تعیین کنید. در صورت عدم تمکین، می توانید با استناد به قولنامه و بند وجه التزام، از طریق دادگاه اقدام به طرح دعوی الزام به ایفای تعهد یا مطالبه خسارت کنید. در این حالت، قولنامه دستی معتبر و دارای شواهد کافی (مانند رسید پرداخت بیعانه و امضای شهود) نقش اساسی در اثبات حقانیت شما خواهد داشت. برای این منظور، آموزش تنظیم قولنامه صحیح و درج دقیق بند وجه التزام، بسیار حیاتی است.

۴. شرایط استرداد بیعانه

بیعانه مبلغی است که خریدار به عنوان قسمتی از ثمن معامله و به نشانه قطعی بودن قرارداد به فروشنده می پردازد. شرایط استرداد آن بستگی به توافق طرفین و علت فسخ یا عدم انجام معامله دارد.

راه حل: در قولنامه باید به وضوح ذکر شود که در چه شرایطی بیعانه قابل استرداد است. معمولاً اگر خریدار از انجام معامله منصرف شود، بیعانه به نفع فروشنده ضبط می شود. اگر فروشنده از انجام معامله منصرف شود، موظف به استرداد بیعانه و در صورت وجود بند وجه التزام، پرداخت مبلغی به عنوان خسارت به خریدار خواهد بود. اگر فسخ قرارداد به دلیل عیب پنهان یا عدم توانایی فروشنده در انتقال سند باشد، فروشنده موظف به بازگرداندن بیعانه به خریدار است. تمامی این موارد باید در متن قولنامه دستی ملک یا متن قولنامه دستی خودرو به طور شفاف قید شوند تا از بروز مشکلات رایج قولنامه های دستی جلوگیری شود.

آگاهی از این چالش ها و راه حل های آن ها، قدرت شما را در نوشتن قولنامه بین دو نفر افزایش می دهد و شما را برای مواجهه با هر موقعیت احتمالی آماده می کند. در نهایت، دقت، شفافیت و مشاوره حقوقی، بهترین تضمین برای سلامت معاملات شماست.

نتیجه گیری

تنظیم نمونه نوشتن قولنامه دستی، اگرچه یک راهکار غیررسمی برای مکتوب کردن توافقات است، اما با رعایت اصول دقیق حقوقی و توجه به جزئیات، می تواند به سندی معتبر و قابل استناد در مراجع قانونی تبدیل شود. این راهنما به شما کمک کرد تا با ارکان اساسی یک قولنامه، شامل مشخصات دقیق طرفین و مورد معامله، نحوه پرداخت ثمن و تمامی تعهدات و شروط، آشنا شوید و با مشاهده نمونه های تکمیل شده، درک بهتری از طرز نوشتن قولنامه در انواع معاملات پیدا کنید.

تأکید بر احراز هویت دقیق، خوانایی متن، حضور شهود و درج بند وجه التزام برای تضمین اجرای تعهدات، از جمله نکات طلایی است که نباید نادیده گرفته شوند. همچنین، آشنایی با مشکلات رایج قولنامه های دستی و راه حل های حقوقی آن ها، شما را در برابر چالش های احتمالی آتی محافظت می کند. همواره به یاد داشته باشید که در معاملات با ارزش و پیچیده، کمک گرفتن از یک وکیل یا مشاور حقوقی، بهترین تضمین برای حفظ حقوق شما و پیشگیری از هرگونه خسارت مالی است. دقت و احتیاط در تمامی مراحل تنظیم قولنامه عادی، کلید یک معامله موفق و بدون دردسر خواهد بود.