etf چیست ارز دیجیتال

صندوق قابل معامله در بورس ارز دیجیتال (ETF ارز دیجیتال) ابزاری مالی است که به سرمایه گذاران امکان می دهد بدون نیاز به خرید مستقیم رمزارز و مدیریت کیف پول های دیجیتال، در نوسانات قیمتی ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم مشارکت کنند. این صندوق ها که در بورس های سنتی معامله می شوند، دارایی های دیجیتال واقعی یا مشتقات آن ها را نگهداری می کنند و سهام آن ها به ارزش این دارایی ها وابسته است.

سرمایه گذاران به دنبال راه هایی امن تر و قانونی تر برای ورود به بازار رمزارزها هستند. پیچیدگی های نگهداری مستقیم رمزارزها، دغدغه های امنیتی و نبود نظارت نهادی، بسیاری از سرمایه گذاران، به ویژه سرمایه گذاران سنتی را از ورود به این بازار باز می دارد. در این میان، صندوق های قابل معامله در بورس ارز دیجیتال (ETF ارز دیجیتال) به عنوان یک راهکار نهادی و تحت نظارت، ظهور کرده اند تا این شکاف را پر کنند. این ابزارها با ترکیب سادگی بازارهای مالی سنتی و پتانسیل رشد ارزهای دیجیتال، دریچه ای جدید به روی سرمایه گذاران گشوده اند. آشنایی کامل با چیستی، نحوه عملکرد، مزایا و معایب ETF ارز دیجیتال و چالش های دسترسی به آن، به ویژه برای کاربران ایرانی، ضروری است تا بتوان تصمیمات سرمایه گذاری آگاهانه ای اتخاذ کرد.

ETF چیست؟ صندوق قابل معامله در بورس به زبان ساده

ETF که مخفف عبارت Exchange-Traded Fund به معنی صندوق قابل معامله در بورس است، یک ابزار سرمایه گذاری است که سبدی از دارایی های مختلف مانند سهام، اوراق قرضه، کالاها، یا ترکیبی از آن ها را در خود جای می دهد. این صندوق ها مانند سهام عادی در بورس خرید و فروش می شوند و قیمت آن ها در طول روز معاملاتی نوسان می کند. ETFها به سرمایه گذاران اجازه می دهند تا با خرید یک سهم واحد، به صورت غیرمستقیم در مجموعه ای متنوع از دارایی ها سرمایه گذاری کنند.

تاریخچه ETF به دهه ۱۹۹۰ میلادی بازمی گردد؛ اولین ETF در سال ۱۹۹۳ با نماد SPY (SPDR S&P 500) در ایالات متحده عرضه شد و هدف آن ردیابی عملکرد شاخص S&P 500 بود. این ابزار به سرعت محبوبیت یافت، زیرا مزایایی مانند تنوع بخشی آسان، نقدشوندگی بالا و کارمزدهای نسبتاً پایین را ارائه می داد. امروزه، ETFهای متنوعی برای انواع دارایی ها، از جمله طلا، نفت، سهام شرکت های بزرگ و حتی صنایع خاص مانند فناوری و انرژی، در بازارهای مالی جهانی موجود هستند.

نحوه عملکرد عمومی ETFها

ETFها توسط شرکت های مدیریت دارایی (ناشر صندوق) ایجاد و اداره می شوند. این شرکت ها، ابتدا دارایی های زیربنایی را خریداری می کنند و سپس واحدهای سرمایه گذاری (سهام) صندوق را در بورس برای معامله عرضه می کنند. قیمت هر سهم ETF معمولاً با ارزش خالص دارایی های زیربنایی آن (Net Asset Value – NAV) در یک راستا حرکت می کند. بازارگردانان نقش مهمی در حفظ این همسویی دارند؛ آن ها با خرید و فروش واحدهای ETF در بازار ثانویه، اطمینان حاصل می کنند که قیمت ETF در بورس، اختلاف زیادی با NAV نداشته باشد و نقدشوندگی بازار را حفظ می کنند. به این ترتیب، سرمایه گذاران با خرید سهام ETF، مالک سهمی از آن سبد دارایی می شوند، بدون اینکه خودشان مستقیماً دارایی ها را نگهداری کنند.

تفاوت های کلیدی ETF با صندوق های سرمایه گذاری مشترک

ETFها اغلب با صندوق های سرمایه گذاری مشترک (Mutual Funds) مقایسه می شوند، اما تفاوت های مهمی دارند:

• نقدشوندگی: ETFها مانند سهام در طول روز معاملاتی بورس قابل خرید و فروش هستند، در حالی که صندوق های مشترک فقط یک بار در روز و بر اساس NAV پایانی معامله می شوند.
• ساختار قیمت گذاری: قیمت ETFها بر اساس عرضه و تقاضا در بورس در طول روز نوسان می کند، اما قیمت صندوق های مشترک تنها در پایان هر روز کاری و پس از محاسبه ارزش خالص دارایی ها تعیین می شود.
• کارمزدها: ETFها، به ویژه ETFهای منفعل که یک شاخص را دنبال می کنند، معمولاً کارمزدهای مدیریتی (نسبت هزینه) پایین تری نسبت به صندوق های سرمایه گذاری مشترک دارند.
• شفافیت: ترکیب دارایی های ETFها معمولاً به صورت روزانه افشا می شود، اما ترکیب دارایی های صندوق های مشترک با تاخیر بیشتری منتشر می گردد.

ETF ارز دیجیتال چیست و چگونه کار می کند؟

ETF ارز دیجیتال نوع خاصی از صندوق قابل معامله در بورس است که دارایی های پایه آن به جای سهام یا اوراق قرضه سنتی، رمزارزها یا مشتقات آن ها (مانند قراردادهای آتی) هستند. این ابزار به سرمایه گذاران اجازه می دهد تا بدون نیاز به خرید مستقیم ارز دیجیتال، ایجاد کیف پول، یا نگرانی در مورد امنیت نگهداری، در بازار رمزارزها سرمایه گذاری کنند. هدف اصلی از ایجاد ETFهای ارز دیجیتال، ساده سازی دسترسی به این بازار نوپا، افزایش امنیت نهادی برای دارایی ها و جذب سرمایه های بزرگ از سوی سرمایه گذاران نهادی و سنتی است که به دلایل رگولاتوری یا پیچیدگی های فنی، تمایلی به خرید مستقیم رمزارزها ندارند. این صندوق ها پلی میان دنیای مالی سنتی و اقتصاد دیجیتال ایجاد می کنند.

چگونگی عملکرد ETF ارز دیجیتال

عملکرد یک ETF ارز دیجیتال تا حد زیادی شبیه به ETFهای سنتی است، اما با تمرکز بر دارایی های دیجیتال. شرکت های مدیریت دارایی بزرگ و معتبر (مانند BlackRock یا Fidelity) به عنوان ناشر این صندوق ها عمل می کنند. آن ها مسئول ساختاردهی، مدیریت و انتشار سهام ETF در بورس هستند. این شرکت ها برای نگهداری رمزارزهای پایه صندوق، با کاستودین های (نگهدارندگان) معتبر و تحت نظارت، مانند Coinbase Custody، همکاری می کنند. کاستودین ها امنیت دارایی های دیجیتال را با استفاده از روش هایی مانند ذخیره سازی سرد (Cold Storage) و پروتکل های امنیتی چندامضایی تضمین می کنند.

رابطه قیمت ETF با قیمت رمزارز پایه از اهمیت زیادی برخوردار است. قیمت سهام ETF در بورس باید تقریباً برابر با ارزش رمزارزهای زیربنایی آن باشد. بازارگردان ها با فرآیندهای ایجاد و بازخرید (Creation and Redemption) واحدهای ETF، این همسویی را حفظ می کنند. زمانی که قیمت ETF از ارزش دارایی های پایه خود بالاتر می رود (Premium)، بازارگردانان واحدهای جدیدی از ETF ایجاد کرده و می فروشند تا قیمت را به NAV نزدیک کنند. برعکس، زمانی که قیمت ETF پایین تر از NAV است (Discount)، واحدهای ETF را بازخرید می کنند. این مکانیسم آربیتراژ به تعادل قیمت کمک می کند.

انواع ETF ارز دیجیتال: اسپات در مقابل فیوچرز

شناخت تفاوت میان انواع ETF ارز دیجیتال برای سرمایه گذاران اهمیت حیاتی دارد، زیرا هر کدام ویژگی ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند. عمده ETFهای ارز دیجیتال به دو دسته اصلی تقسیم می شوند: ETF اسپات و ETF فیوچرز.

ETF اسپات (Spot ETF) ارز دیجیتال

ETF اسپات ارز دیجیتال صندوقی است که مستقیماً رمزارز واقعی (مانان بیت کوین یا اتریوم) را نگهداری می کند. به عبارت دیگر، ناشر صندوق، رمزارز را از بازار خریداری کرده و آن را در اختیار یک کاستودین معتبر قرار می دهد. سپس سهام ETF را در بورس عرضه می کند که هر سهم نشان دهنده مالکیت کسری از آن رمزارز فیزیکی است.

* مزایا:
* ردیابی دقیق تر قیمت لحظه ای: از آنجایی که این صندوق ها مستقیماً رمزارز واقعی را در اختیار دارند، قیمت سهام ETF اسپات معمولاً با دقت بسیار بالایی قیمت لحظه ای رمزارز پایه را دنبال می کند و خطای ردیابی کمتری دارد.
* مالکیت واقعی (توسط صندوق): اگرچه سرمایه گذار مستقیماً مالک رمزارز نیست، اما صندوق به صورت واقعی رمزارز را داراست که می تواند اعتماد بیشتری را برای سرمایه گذاران سنتی به ارمغان آورد.
* شفافیت بالا: ساختار این صندوق ها ساده تر و شفاف تر است، زیرا مستقیماً به قیمت دارایی فیزیکی وابسته هستند.
* مثال ها:
* ETF بیت کوین مانند iShares Bitcoin Trust (IBIT) از BlackRock و Fidelity Wise Origin Bitcoin Fund (FBTC) که در ژانویه ۲۰۲۴ در آمریکا تأیید شدند.
* ETF اتریوم نیز پس از تأیید در ماه مه ۲۰۲۴، در حال حاضر ETFهای اسپات مانند Grayscale Ethereum Trust (ETHE) در بورس های ایالات متحده معامله می شوند.

ETF فیوچرز (Futures ETF) ارز دیجیتال

ETF فیوچرز ارز دیجیتال برخلاف نوع اسپات، مستقیماً رمزارز واقعی را نگهداری نمی کند. این صندوق ها در قراردادهای آتی (Futures Contracts) رمزارز سرمایه گذاری می کنند. قراردادهای آتی توافق نامه هایی برای خرید یا فروش یک دارایی در تاریخ و قیمت مشخصی در آینده هستند. این نوع ETFها پیش از ETFهای اسپات تأیید و در دسترس قرار گرفتند، زیرا رگولاتورها آن ها را کمتر پرریسک می دانستند.

* معایب:
* خطای ردیابی (Tracking Error): به دلیل تفاوت در مکانیسم قیمت گذاری قراردادهای آتی و نیاز به «Roll-over» کردن (جایگزینی قراردادهای آتی منقضی شده با قراردادهای جدید)، ممکن است ETFهای فیوچرز قیمت رمزارز پایه را با دقت کمتری دنبال کنند و تفاوت قیمتی (Tracking Error) قابل توجهی داشته باشند.
* پیچیدگی بیشتر: ساختار این صندوق ها پیچیده تر است و شامل مفاهیمی مانند کونتانگو (Contango) و بک واردیشن (Backwardation) در بازار آتی می شود که می تواند بر بازدهی تأثیر بگذارد.
* هزینه های Roll-over: تعویض قراردادهای آتی می تواند هزینه هایی را به صندوق تحمیل کند که در نهایت از بازدهی سرمایه گذار کسر می شود.
* مثال:
* ProShares Bitcoin Strategy ETF (BITO)، اولین ETF بیت کوین در ایالات متحده که در سال ۲۰۲۱ تأیید شد و بر اساس قراردادهای آتی بیت کوین است.

انتخاب بین ETF اسپات و فیوچرز به اهداف و سطح تحمل ریسک سرمایه گذار بستگی دارد. ETFهای اسپات به دلیل ردیابی دقیق تر و ارتباط مستقیم با رمزارز واقعی، اغلب گزینه ارجح تری برای کسانی هستند که به دنبال همسویی نزدیک با قیمت دارایی پایه می باشند.

ETFهای اسپات ارز دیجیتال، که مستقیماً رمزارز واقعی را نگهداری می کنند، دقیق ترین ردیابی قیمت را ارائه می دهند و اعتماد بیشتری را برای سرمایه گذاران نهادی فراهم می آورند.

مزایای سرمایه گذاری در ETF ارز دیجیتال (چرا جذاب است؟)

ETFهای ارز دیجیتال به دلیل ماهیت پل مانندشان بین دنیای مالی سنتی و بازار رمزارزها، مزایای قابل توجهی را برای طیف وسیعی از سرمایه گذاران به همراه دارند. این مزایا، آن ها را به ابزاری جذاب برای کسانی که به دنبال ورود ساده تر و امن تر به این بازار هستند، تبدیل می کند.

1. دسترسی آسان:

   سرمایه گذاران نیازی به ایجاد حساب در صرافی های ارز دیجیتال، مدیریت کیف پول های دیجیتال، یا نگرانی درباره کلیدهای خصوصی ندارند. خرید سهام ETF ارز دیجیتال به سادگی خرید هر سهم دیگری در بورس از طریق حساب کارگزاری سنتی است.

2. امنیت نهادی:

   دارایی های دیجیتال پایه این صندوق ها توسط شرکت های معتبر و تحت نظارت (کاستودین ها) نگهداری می شوند. این نهادها از استانداردهای امنیتی بالا و پروتکل های پیشرفته برای محافظت در برابر سرقت یا از دست دادن دارایی ها استفاده می کنند که امنیت سرمایه را به شکل چشمگیری افزایش می دهد.

3. شفافیت و نظارت قانونی:

   ETFهای ارز دیجیتال تحت قوانین بورس و نظارت نهادهای مالی مانند کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) فعالیت می کنند. این نظارت، شفافیت بیشتری را در عملیات صندوق فراهم کرده و از حقوق سرمایه گذاران در برابر تخلفات محافظت می کند.

4. قابلیت نقدشوندگی:

   سهام ETF در طول ساعات کاری بورس قابل خرید و فروش است. این ویژگی باعث می شود سرمایه گذاران به راحتی بتوانند در صورت نیاز، سرمایه خود را به وجه نقد تبدیل کنند، مشابه با سهام عادی.

5. تنوع بخشی:

   برخی از ETFهای ارز دیجیتال ممکن است در سبدی از چندین رمزارز سرمایه گذاری کنند و به این ترتیب، امکان تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری را بدون نیاز به خرید جداگانه هر رمزارز فراهم می آورند. این کار می تواند ریسک کلی سرمایه گذاری را کاهش دهد.

6. جذب سرمایه بزرگ:

   تایید و راه اندازی ETFهای ارز دیجیتال توسط نهادهای نظارتی، به بازار رمزارزها رسمیت بیشتری می بخشد. این امر باعث ورود سرمایه های نهادی و شرکت های بزرگ مالی می شود که می تواند به رشد و پایداری بلندمدت بازار ارزهای دیجیتال کمک کند.

7. مدیریت حرفه ای:

   این صندوق ها توسط تیم های متخصص و با تجربه در حوزه مدیریت دارایی اداره می شوند. این تیم ها مسئول تصمیم گیری های سرمایه گذاری، مدیریت ریسک و تطبیق با تغییرات بازار هستند.

معایب و ریسک های سرمایه گذاری در ETF ارز دیجیتال (چه چیزهایی را باید بدانیم؟)

در کنار مزایای فراوان، سرمایه گذاری در ETF ارز دیجیتال با معایب و ریسک های خاص خود همراه است که آگاهی از آن ها برای هر سرمایه گذاری ضروری است.

1. عدم مالکیت مستقیم:

   سرمایه گذار مالک واقعی رمزارز نیست. او سهمی از صندوق را در اختیار دارد، اما به کلید خصوصی یا خود رمزارز دسترسی ندارد. این بدان معناست که کنترل کامل بر دارایی های خود را از دست می دهد.

2. محدودیت استفاده:

   از آنجایی که سرمایه گذار مالک مستقیم رمزارز نیست، نمی تواند از آن در پلتفرم های دیفای (DeFi)، برای استیکینگ (Staking)، یا انتقال آزادانه به کیف پول های دیگر استفاده کند. قابلیت های ذاتی بلاک چین برای سرمایه گذار ETF در دسترس نیست.

3. کارمزدهای مدیریتی:

   ETFها، هزینه های مدیریتی سالیانه (Expense Ratio) دارند که به صورت درصدی از ارزش دارایی های تحت مدیریت محاسبه شده و از بازده سرمایه گذاری کسر می شود. این کارمزدها در بلندمدت می توانند تأثیر قابل توجهی بر سود نهایی داشته باشند.

4. ریسک بازار:

   ETF ارز دیجیتال همچنان در معرض نوسانات شدید قیمت رمزارزها قرار دارد. اگر قیمت رمزارز پایه کاهش یابد، ارزش ETF نیز به همان نسبت کاهش پیدا می کند و سرمایه گذار متحمل ضرر می شود.

5. محدودیت زمانی معاملات:

   ETFها فقط در ساعات کاری بورس قابل معامله هستند، برخلاف بازار رمزارزها که به صورت ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته فعال است. این موضوع ممکن است فرصت های معاملاتی خارج از ساعات بورس را از بین ببرد و واکنش به اخبار ناگهانی را دشوار سازد.

6. ریسک نظارتی:

   قوانین و مقررات مربوط به ارزهای دیجیتال و ETFهای آن ها همچنان در حال تکامل است. احتمال تغییر در این قوانین در آینده وجود دارد که می تواند بر عملکرد و حتی ادامه فعالیت یک ETF تأثیر بگذارد.

7. خطای ردیابی (Tracking Error):

   به ویژه در ETFهای فیوچرز، ممکن است قیمت ETF به دلیل عواملی مانند هزینه های Roll-over، نقدشوندگی بازار آتی و تفاوت در قیمت گذاری، کاملاً با قیمت رمزارز پایه همسو نباشد. این تفاوت می تواند بازدهی مورد انتظار سرمایه گذار را کاهش دهد.

8. وابستگی به کاستودین:

   امنیت دارایی های دیجیتال صندوق به نهاد کاستودین وابسته است. در صورت بروز هرگونه مشکل امنیتی، هک یا سوءمدیریت در کاستودین، سرمایه گذاران ETF نیز ممکن است متحمل ضرر شوند.

ETF ارز دیجیتال در ایران: چالش ها، واقعیت ها و امکان سنجی

دسترسی به ETFهای ارز دیجیتال معتبر بین المللی برای کاربران ایرانی با چالش ها و موانع جدی روبه رو است که عملاً امکان سرمایه گذاری مستقیم و امن در این ابزارها را ناممکن می سازد. این محدودیت ها از چندین جهت نشأت می گیرد:

تحریم های مالی بین المللی

ایران تحت تحریم های مالی گسترده بین المللی قرار دارد. این تحریم ها باعث شده اند که مؤسسات مالی بین المللی، از جمله شرکت های مدیریت دارایی بزرگ (مانند BlackRock و Fidelity) و کاستودین های معتبر (مانند Coinbase Custody) که ناشر و نگهدارنده ETFهای ارز دیجیتال هستند، نتوانند به کاربران ایرانی خدمات ارائه دهند. این شرکت ها برای جلوگیری از جریمه های سنگین و تبعات قانونی، مجبورند از ارائه خدمات به اشخاص و نهادهای تحت تحریم خودداری کنند.

قوانین KYC/AML و احراز هویت

اکثر نهادهای مالی در سطح جهان ملزم به رعایت قوانین سخت گیرانه شناسایی مشتری (Know Your Customer – KYC) و ضد پول شویی (Anti-Money Laundering – AML) هستند. بر اساس این قوانین، بروکرها و پلتفرم های معاملاتی بین المللی نمی توانند به افراد با تابعیت ایرانی یا مقیم ایران حساب کاربری ارائه دهند. حتی اگر فردی بتواند با استفاده از مدارک سایر کشورها یا هویت های جعلی اقدام به افتتاح حساب کند، خطر مسدود شدن حساب و از دست دادن دارایی ها بسیار بالاست.

عدم ارائه خدمات کارگزاری های بین المللی

کارگزاری های معتبر جهانی که امکان خرید و فروش سهام و ETF را فراهم می کنند، به دلیل الزامات رگولاتوری و تحریم ها، از ارائه خدمات به مشتریان ایرانی خودداری می کنند. این بدان معناست که هیچ راه مستقیم و قانونی برای یک شهروند ایرانی جهت خرید سهام ETF ارز دیجیتال در بورس های بین المللی وجود ندارد.

وضعیت قوانین داخلی ایران

قوانین داخلی ایران در خصوص ارزهای دیجیتال هنوز شفافیت و قطعیت لازم را ندارد. اگرچه معاملات و نگهداری رمزارز در ایران ممنوع نیست، اما فعالیت صرافی ها و سایر نهادهای مرتبط با رمزارزها با چالش های قانونی و نظارتی مواجه است. در خصوص ETFهای ارز دیجیتال، هیچ چارچوب قانونی مشخصی در ایران وجود ندارد و بحث تأیید یا عرضه چنین صندوق هایی در بورس ایران هنوز در مراحل اولیه و پرابهام است.

ریسک های استفاده از واسطه ها

برخی افراد ممکن است برای دور زدن تحریم ها و دسترسی به ETFهای بین المللی، به سراغ واسطه ها یا حساب های غیررسمی بروند. این روش ها با ریسک های بسیار بالایی همراه هستند، از جمله:

• کلاهبرداری: بسیاری از واسطه ها یا اشخاص نامعتبر ممکن است کلاهبردار باشند و دارایی های شما را به سرقت ببرند.
• مسدود شدن دارایی: در صورت شناسایی هویت ایرانی، حساب واسطه یا حساب خود شما ممکن است مسدود شده و دارایی ها غیرقابل دسترس شوند.
• مشکلات حقوقی: استفاده از روش های غیرقانونی برای معامله در بازارهای بین المللی می تواند منجر به مشکلات حقوقی جدی شود.

---

نتیجه گیری برای کاربران ایرانی: در حال حاضر، دسترسی مستقیم و امن به ETFهای ارز دیجیتال معتبر بین المللی برای کاربران ایرانی تقریباً ناممکن و پرریسک است. سرمایه گذاران ایرانی باید از هرگونه تلاش برای دور زدن قوانین بین المللی با استفاده از واسطه ها یا هویت های جعلی خودداری کنند، زیرا خطرات مالی و حقوقی آن بسیار جدی است.

تفاوت ETF ارز دیجیتال با خرید مستقیم رمزارز (جدول مقایسه جامع)

برای سرمایه گذارانی که قصد ورود به بازار رمزارزها را دارند، تصمیم گیری بین خرید مستقیم رمزارز و سرمایه گذاری در ETF ارز دیجیتال یک نکته کلیدی است. درک تفاوت های این دو روش می تواند به انتخاب بهینه کمک کند.

معیار	خرید مستقیم رمزارز	ETF ارز دیجیتال
مالکیت	مالک واقعی رمزارز هستید (با کلید خصوصی) و کنترل کامل دارید.	مالک سهمی از صندوق هستید، نه رمزارز مستقیم. کنترل بر دارایی را صندوق دارد.
امنیت	مسئولیت کامل نگهداری با کاربر است (کیف پول شخصی، صرافی).	نگهداری توسط نهادهای امن و رسمی (کاستودین) و تحت نظارت است.
کارمزد	کارمزد صرافی برای خرید/فروش، کارمزد شبکه برای انتقال.	کارمزد مدیریت صندوق (سالیانه)، کارمزد معاملات بورس برای خرید/فروش سهام ETF.
نقدشوندگی	بازار 24/7 فعال است، نقدشوندگی بالا (بستگی به صرافی و رمزارز دارد).	فقط در ساعات کاری بورس قابل معامله است.
قابلیت استفاده	قابل استفاده در DeFi، استیکینگ، انتقال آزادانه، پرداخت ها و غیره.	فقط قابل معامله؛ عدم دسترسی به قابلیت های بلاک چین (DeFi، استیکینگ و…).
احراز هویت	در اکثر صرافی های متمرکز (CEX) لازم است.	در کارگزاری بورس برای افتتاح حساب لازم است.
دسترسی ایرانیان	با محدودیت ها و ریسک ها (استفاده از صرافی های داخلی یا خارجی با رعایت جوانب احتیاط) امکان پذیر است.	تقریباً غیرممکن (به طور مستقیم و امن) به دلیل تحریم ها و KYC.

انتخاب میان این دو روش بستگی به اولویت های فردی، سطح تجربه، میزان تمایل به ریسک و اهداف سرمایه گذاری دارد. برای کسانی که به دنبال کنترل کامل و استفاده فعال از قابلیت های بلاک چین هستند، خرید مستقیم رمزارز مناسب تر است. اما برای سرمایه گذارانی که به دنبال سادگی، امنیت نهادی و نظارت قانونی هستند و نمی خواهند درگیر پیچیدگی های نگهداری رمزارز شوند، ETF گزینه بهتری است، البته با در نظر گرفتن محدودیت ها و ریسک ها.

نگاهی به ETFهای تایید شده ارز دیجیتال و آینده آن

تصویب و راه اندازی ETFهای ارز دیجیتال، به ویژه در ایالات متحده، یکی از مهم ترین تحولات اخیر در بازار رمزارزها بوده است. این اتفاق نشان دهنده پذیرش فزاینده دارایی های دیجیتال در چارچوب های مالی سنتی و نهادی است.

ETFهای بیت کوین

اولین ETFهای فیوچرز بیت کوین در سال ۲۰۲۱ تأیید شدند، اما نقطه عطف اصلی، تأیید ETFهای اسپات بیت کوین توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) در ژانویه ۲۰۲۴ بود. شرکت هایی مانند BlackRock (با iShares Bitcoin Trust یا IBIT) و Fidelity (با Fidelity Wise Origin Bitcoin Fund یا FBTC) از جمله ناشران برجسته این صندوق ها هستند. این تأیید نه تنها راه را برای ورود سرمایه های نهادی میلیاردها دلاری به بازار بیت کوین باز کرد، بلکه به آن مشروعیت و اعتبار بیشتری بخشید. این صندوق ها به سرعت شاهد جذب سرمایه های عظیمی بودند و نشان دادند تقاضای زیادی برای ابزارهای سرمایه گذاری تنظیم شده در حوزه رمزارز وجود دارد.

ETFهای اتریوم

پس از موفقیت ETFهای اسپات بیت کوین، توجهات به سمت اتریوم، دومین ارز دیجیتال بزرگ بازار، معطوف شد. در ماه مه ۲۰۲۴، SEC مجوز فهرست شدن ETFهای اسپات اتریوم را در بورس های مختلف آمریکا صادر کرد. این حرکت نیز به مثابه یک گام بزرگ در پذیرش اتریوم به عنوان یک دارایی قابل سرمایه گذاری نهادی تلقی می شود. انتظار می رود ETFهای اتریوم نیز مانند همتایان بیت کوین خود، حجم قابل توجهی از سرمایه را جذب کرده و دسترسی به این اکوسیستم بلاک چین را برای سرمایه گذاران گسترده تر کنند.

تأثیر بر قیمت و بازار ارز دیجیتال

پذیرش ETFهای ارز دیجیتال تأثیرات مهمی بر بازار رمزارزها دارد:

• افزایش نقدینگی و تقاضا: ورود سرمایه های نهادی از طریق ETFها، نقدینگی بازار را افزایش داده و تقاضا برای رمزارزهای پایه را بیشتر می کند که می تواند به افزایش قیمت ها در بلندمدت منجر شود.
• مشروعیت بخشی: تأیید ETFها توسط نهادهای نظارتی، به رمزارزها مشروعیت بیشتری بخشیده و می تواند اعتماد سرمایه گذاران سنتی و حتی عموم مردم را جلب کند.
• کاهش نوسانات: با ورود سرمایه های بزرگ تر و نهادی، بازار ممکن است به تدریج کمتر دستخوش نوسانات شدید ناشی از نوسانات خرده فروشان شود.
• گسترش اکوسیستم: این اتفاق می تواند به توسعه ابزارهای مالی جدید و نوآوری های بیشتر در فضای بلاک چین و ارزهای دیجیتال کمک کند.

آینده ETFهای ارز دیجیتال

با توجه به موفقیت های اخیر، انتظار می رود در آینده شاهد ETFهای بیشتری برای سایر رمزارزها یا سبدی از چند رمزارز باشیم. همچنین، ممکن است ETFهایی با ویژگی های پیشرفته تر، مانند ETFهای اهرمی یا معکوس برای ارزهای دیجیتال، توسعه یابند. این تحولات نشان دهنده بلوغ روزافزون بازار ارزهای دیجیتال و ادغام آن با سیستم مالی جهانی است. با این حال، ریسک های نظارتی و تغییرات قانونی همواره وجود دارند که باید به آن ها توجه کرد.

نتیجه گیری و جمع بندی نهایی

صندوق قابل معامله در بورس ارز دیجیتال یا ETF ارز دیجیتال، ابزاری مهم و رو به رشد در دنیای مالی است که پل ارتباطی میان بازارهای سنتی و نوآوری های رمزارزی ایجاد کرده است. این ابزار به سرمایه گذاران این امکان را می دهد که بدون درگیری با پیچیدگی های فنی و دغدغه های امنیتی نگهداری مستقیم رمزارزها، از نوسانات قیمتی آن ها بهره مند شوند. مزایایی چون دسترسی آسان، امنیت نهادی، شفافیت و نظارت قانونی، ETFهای ارز دیجیتال را برای سرمایه گذاران سنتی و نهادی بسیار جذاب کرده است.

با این حال، این ابزار بدون ریسک نیست. عدم مالکیت مستقیم رمزارز، محدودیت در استفاده از قابلیت های بلاک چین (مانند دیفای و استیکینگ)، کارمزدهای مدیریتی، و همچنان در معرض نوسانات شدید بازار بودن، از جمله معایب اصلی این نوع سرمایه گذاری محسوب می شوند. همچنین، برای کاربران ایرانی، به دلیل تحریم های مالی بین المللی و قوانین احراز هویت (KYC/AML)، دسترسی مستقیم و امن به ETFهای ارز دیجیتال معتبر جهانی تقریباً غیرممکن و بسیار پرریسک است.

به طور خلاصه، ETF ارز دیجیتال ابزاری برای سرمایه گذارانی است که به دنبال سادگی، نظارت قانونی و امنیت نهادی در بازار رمزارزها هستند و اولویت آن ها بهره مندی از نوسانات قیمت است تا مالکیت و استفاده مستقیم از دارایی های دیجیتال. اما برای سرمایه گذاران ایرانی، خرید مستقیم رمزارز از طریق صرافی های داخلی یا خارجی با رعایت جوانب احتیاط، در حال حاضر تنها راهکار عملی است. تصمیم گیری برای سرمایه گذاری در این بازار، چه به صورت مستقیم و چه از طریق ابزارهای واسطه ای مانند ETF، نیازمند آگاهی کامل از مزایا، معایب و شرایط خاص هر روش است.