مراحل اخذ سند بعد از پایان کار

پس از اتمام ساخت و ساز یک ملک و دریافت گواهی پایان کار، مهمترین گام برای تثبیت مالکیت و رسمیت بخشیدن به آن، اخذ سند مالکیت است. این فرآیند شامل مراحل اداری و حقوقی مشخصی است که رعایت دقیق آن ها از بروز مشکلات آتی جلوگیری می کند.

گواهی پایان کار ساختمان، سندی معتبر از سوی شهرداری است که تطابق سازه احداث شده با پروانه ساختمانی و ضوابط شهرسازی را تأیید می کند. در حقیقت، این گواهی به معنای این است که ساختمان از لحاظ فنی و مهندسی استانداردهای لازم را رعایت کرده و آماده بهره برداری است. اما داشتن پایان کار به تنهایی به معنای مالکیت رسمی و قابل انتقال نیست و برای تکمیل چرخه قانونی و حقوقی ملک، نیاز به تبدیل این تأییدیه فنی به سند مالکیت رسمی و قابل ثبت در دفاتر اسناد است.

اهمیت اخذ سند پس از پایان کار، در تضمین حقوق مالکیت، امکان نقل و انتقال قانونی ملک، دسترسی به تسهیلات بانکی و جلوگیری از هرگونه سوء استفاده یا ابهام حقوقی نهفته است. این روند، گرچه ممکن است در نگاه اول پیچیده به نظر رسد، اما با آگاهی و دنبال کردن مراحل مشخص، قابل اجراست. این مقاله راهنمایی جامع و کاربردی برای تمامی مالکان و سازندگانی است که قصد دارند پس از اخذ گواهی پایان کار، سند مالکیت رسمی ملک خود را دریافت کنند.

گواهی پایان کار: پیش نیاز حیاتی برای سند مالکیت

گواهی پایان کار، سندی رسمی است که پس از اتمام عملیات ساختمانی و تأیید مطابقت آن با نقشه ها و ضوابط شهرسازی توسط شهرداری صادر می شود. این گواهی به منزله تأییدیه فنی و قانونی است که نشان می دهد ساختمان مورد نظر، بدون تخلف و مطابق با استانداردهای مربوطه احداث شده است.

بسیار مهم است بدانیم که بدون گواهی پایان کار، امکان انجام هیچ گونه نقل و انتقال رسمی ملک در دفاتر اسناد و املاک وجود نخواهد داشت. این گواهی، دروازه ورود به مراحل ثبت و صدور سند مالکیت است. در واقع، تا زمانی که پایان کار اخذ نشود، ملک از نظر قانونی، ساختمان کامل و تمام شده تلقی نمی گردد و اداره ثبت اسناد نمی تواند برای آن سند مالکیت صادر کند. بنابراین، هرگونه اقدام برای اخذ سند تک برگ، منوط به دریافت این گواهی از شهرداری یا نهادهای ذی صلاح است.

آشنایی با انواع سند و صورت مجلس تفکیکی

پیش از ورود به جزئیات مراحل اخذ سند، درک مفاهیم کلیدی مرتبط با اسناد مالکیت و اسناد پشتیبان آن ضروری است. شناخت این اصطلاحات به شما کمک می کند تا فرآیند پیش رو را با آگاهی و اطمینان بیشتری دنبال کنید و از حقوق خود به درستی دفاع نمایید.

سند تک برگ: استانداردی نوین برای مالکیت

سند تک برگ، نسل جدید اسناد مالکیت است که جایگزین اسناد قدیمی منگوله دار شده است. این سند به دلیل ویژگی های امنیتی بالا و ثبت دقیق اطلاعات ملک، از جمله مشخصات کامل مالک، پلاک ثبتی، کروکی ملک و نقشه جانمایی، از اعتبار و شفافیت بیشتری برخوردار است. مزایای سند تک برگ شامل:

• سهولت در نگهداری و حمل
• کاهش جعل و سوء استفاده به دلیل ویژگی های امنیتی
• دسترسی آسان به اطلاعات از طریق سامانه های الکترونیکی
• امکان ثبت هرگونه تغییرات و نقل و انتقال به صورت سیستمی

هدف نهایی از تمامی مراحل پس از پایان کار، تبدیل مالکیت عرفی و قراردادی به مالکیت رسمی از طریق صدور همین سند تک برگ است. این سند، ضمانت کننده حقوق مالکیت شما در تمامی محاکم و مراجع قانونی خواهد بود.

صورت مجلس تفکیکی: کلید سنددار کردن املاک چند واحدی

یکی از مهم ترین اصطلاحات در فرآیند اخذ سند، به ویژه برای ساختمان های چند واحدی نظیر آپارتمان ها، «صورت مجلس تفکیکی» است. صورت مجلس تفکیکی، سندی است که توسط اداره ثبت اسناد و املاک و پس از اخذ گواهی پایان کار، برای ساختمان های دارای بیش از یک واحد مستقل صادر می شود. این سند، جزئیات هر واحد (شامل متراژ، حدود اربعه، انباری، پارکینگ و سایر مشاعات و اختصاصات) را به صورت دقیق مشخص کرده و برای هر واحد یک شماره قطعه مستقل تعیین می کند.

بدون صورت مجلس تفکیکی، امکان صدور سند مالکیت مجزا برای هر واحد آپارتمانی وجود ندارد. این سند، مادر تمامی اسناد تک برگی است که برای واحدهای آپارتمانی صادر می شوند و نقشی حیاتی در تعیین حقوق و حدود هر مالک ایفا می کند.

برای املاک تک واحدی (ویلایی)، نیازی به تهیه صورت مجلس تفکیکی نیست و فرآیند اخذ سند به طور مستقیم پس از گواهی پایان کار آغاز می شود. اما برای مجتمع های مسکونی، تجاری یا اداری که شامل چندین واحد مستقل هستند، صورت مجلس تفکیکی یک مرحله اجباری و بسیار مهم است.

گام به گام تا سند: مراحل اجرایی پس از پایان کار

پس از اخذ گواهی پایان کار، فرآیند رسمی و حقوقی برای دریافت سند مالکیت آغاز می شود. این مراحل به دقت و پیگیری مستمر نیاز دارند. در ادامه، تمامی گام های لازم برای اخذ سند مالکیت پس از پایان کار به تفصیل شرح داده شده است.

گام اول: اخذ صورت مجلس تفکیکی (برای املاک چند واحدی)

اگر ملک شما دارای چندین واحد مجزا (مانند آپارتمان) است، اولین گام پس از دریافت گواهی پایان کار، مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک جهت درخواست صدور صورت مجلس تفکیکی است. این مرحله برای املاک تک واحدی (ویلایی) ضروری نیست.

۱. ارائه درخواست کتبی تفکیک

مالک یا سازنده باید با در دست داشتن مدارک لازم، به اداره ثبت اسناد و املاک محل وقوع ملک مراجعه کرده و درخواست کتبی تفکیک را ثبت کند. در این مرحله، کارشناسان ثبت، مدارک را بررسی کرده و دستورات لازم را برای ادامه فرآیند صادر می کنند.

۲. مدارک لازم برای درخواست صورت مجلس تفکیکی

برای انجام این مرحله، جمع آوری مدارک زیر الزامی است:

• اصل و کپی گواهی پایان کار: سندی که شهرداری صادر کرده و تأییدکننده اتمام ساخت و ساز است.
• اصل سند مالکیت مادر: سند کلی زمین یا ملکی که ساختمان بر روی آن احداث شده است.
• نقشه های تفکیکی ساختمان: این نقشه ها معمولاً توسط مهندس معمار تهیه و به تأیید سازمان نظام مهندسی و شهرداری رسیده اند. این نقشه ها باید جزئیات دقیق هر واحد، مشاعات و فضای اختصاصی را نشان دهند.
• مدارک شناسایی مالک/سازنده: شامل اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی. در صورتی که سازنده شخص حقوقی باشد، مدارک شرکت (اساسنامه، روزنامه رسمی، معرفی نامه و…) لازم است.
• نامه معرفی از شهرداری: در برخی موارد، اداره ثبت ممکن است نامه ای از شهرداری برای تأیید عدم خلاف و سایر جزئیات طلب کند.

۳. بازدید کارشناس ثبت و صدور صورت مجلس تفکیکی

پس از ارائه مدارک، کارشناس اداره ثبت اسناد و املاک از ملک بازدید می کند تا نقشه های تفکیکی را با وضعیت موجود ساختمان تطبیق دهد. پس از تأیید مطابقت، صورت مجلس تفکیکی صادر می شود که در آن، متراژ دقیق هر واحد، شماره قطعه تفکیکی، حدود اربعه و سهم هر واحد از مشاعات (مانند راهرو، پله، حیاط) به تفصیل قید می گردد.

مدت زمان تقریبی این مرحله

مدت زمان صدور صورت مجلس تفکیکی بسته به حجم کار اداره ثبت، پیچیدگی ملک و کامل بودن مدارک، می تواند از چند هفته تا چند ماه متغیر باشد. معمولاً بین 1 تا 3 ماه زمان برای این مرحله در نظر گرفته می شود.

گام دوم: آماده سازی مدارک برای درخواست سند مالکیت

پس از دریافت صورت مجلس تفکیکی (در صورت لزوم) و گواهی پایان کار، زمان آن می رسد که تمامی مدارک لازم برای درخواست سند مالکیت تک برگ را جمع آوری کنید. این مدارک شامل سه دسته اصلی هستند:

1. مدارک شناسایی مالک/مالکین:

   اصل و کپی تمامی صفحات شناسنامه و کارت ملی تمامی مالکین یا وراث.

   در صورت اقدام توسط وکیل، اصل و کپی وکالت نامه رسمی و مدارک شناسایی وکیل.

   در صورت فوت مالک اصلی، گواهی انحصار وراثت و مدارک شناسایی تمامی وراث.

2. مدارک مربوط به ملک:

   اصل گواهی پایان کار (مهم ترین سند پس از اتمام ساخت و ساز).

   اصل صورت مجلس تفکیکی (در صورت چند واحدی بودن ملک).

   اصل سند مالکیت مادر (برای املاکی که نیاز به تفکیک یا تبدیل سند دارند).

   مبایعه نامه یا قرارداد رسمی خرید و فروش (در صورت خرید ملک از سازنده یا مالک قبلی).

   کارت سازه، گزارش های مرحله ای ناظر و برگه اتمام عملیات ساختمانی (مدارکی که قبلاً برای اخذ پایان کار ارائه شده اند).

   تأییدیه استاندارد آسانسور (برای ساختمان های دارای آسانسور).

   نقشه های معماری و سازه ممهور به مهر شهرداری و سازمان نظام مهندسی.

3. مفاصاحساب ها و تأییدیه ها:

   مفاصاحساب مالیات نقل و انتقال ملک: از اداره دارایی محل وقوع ملک دریافت می شود.

   مفاصاحساب عوارض نوسازی و پسماند: از شهرداری منطقه مربوطه اخذ می گردد.

   مفاصاحساب بیمه تأمین اجتماعی: برای سازندگان و پیمانکاران ضروری است.

   گواهی عدم خلاف یا مفاصاحساب کمیسیون ماده 100: در صورتی که در طول ساخت و ساز تخلفی رخ داده و جریمه ای تعیین شده باشد، باید مفاصاحساب آن ارائه شود.

   قبوض تسویه شده آب، برق، گاز، و تلفن مربوط به ملک.

گام سوم: مراجعه به دفتر اسناد رسمی (برای تنظیم سند رسمی)

پس از جمع آوری تمامی مدارک لازم، مرحله تنظیم سند رسمی در دفتر اسناد رسمی فرا می رسد. این مرحله برای ثبت نهایی معامله و انتقال مالکیت بسیار حائز اهمیت است.

۱. انتخاب دفتر اسناد رسمی

شما می توانید به هر دفتر اسناد رسمی در شهر محل وقوع ملک مراجعه کنید. بهتر است دفتری را انتخاب کنید که از لحاظ دسترسی و سرعت عمل، تجربه خوبی داشته باشد.

۲. حضور طرفین معامله

در این مرحله، خریدار و فروشنده (یا وکلای قانونی آن ها) باید در دفتر اسناد رسمی حضور یابند. حضور شهود یا سایر افراد مرتبط ممکن است در برخی موارد خاص لازم باشد.

۳. استعلامات توسط دفترخانه

دفترخانه قبل از تنظیم سند، موظف است استعلامات مختلفی را از مراجع ذی صلاح دریافت کند تا از وضعیت حقوقی و قانونی ملک اطمینان حاصل شود. این استعلامات شامل:

• استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک: برای بررسی وضعیت ثبتی ملک، وجود بازداشت، رهن یا سایر محدودیت ها بر روی سند.
• استعلام از شهرداری: برای تأیید گواهی پایان کار و تسویه عوارض نوسازی و پسماند.
• استعلام از اداره دارایی: برای محاسبه و تسویه مالیات نقل و انتقال ملک.
• سایر استعلامات: در موارد خاص، مانند املاک واقع در محدوده بنیاد مسکن، اوقاف یا سایر نهادها، استعلامات مربوطه نیز انجام می شود.

۴. تنظیم سند انتقال و امضای طرفین

پس از تکمیل و دریافت تمامی استعلامات و تأیید عدم وجود مشکل، دفتر اسناد رسمی اقدام به تنظیم سند انتقال مالکیت می کند. این سند شامل تمامی جزئیات ملک، اطلاعات خریدار و فروشنده، مبلغ معامله و سایر شروط است. طرفین پس از مطالعه دقیق و اطمینان از صحت محتوا، سند را امضا می کنند.

۵. ارسال مدارک به اداره ثبت

پس از امضا و تأیید سند در دفترخانه، مدارک مربوطه توسط دفتر اسناد رسمی به اداره ثبت اسناد و املاک ارسال می شود تا سند مالکیت تک برگ نهایی به نام مالک جدید صادر گردد.

گام چهارم: پرداخت هزینه های مرتبط با اخذ سند

فرآیند اخذ سند مالکیت شامل هزینه هایی است که باید توسط طرفین معامله (خریدار و فروشنده) یا سازنده پرداخت شود. آگاهی از این هزینه ها برای برنامه ریزی مالی ضروری است. هزینه های اصلی شامل موارد زیر هستند:

• حق الثبت سند: این هزینه بابت ثبت سند در اداره ثبت پرداخت می شود و معمولاً درصدی از ارزش معاملاتی ملک است که توسط دولت تعیین می شود.
• هزینه های دفتر اسناد رسمی: شامل حق التحریر دفترخانه بابت تنظیم سند و خدمات ثبتی مربوطه.
• مالیات نقل و انتقال: درصدی از ارزش ملک است که باید به اداره دارایی پرداخت شود. این مالیات معمولاً بر عهده فروشنده است.
• عوارض شهرداری: شامل عوارض نوسازی و پسماند که باید تا تاریخ تنظیم سند تسویه شده باشد.
• هزینه کارشناسی (در صورت نیاز): در برخی موارد، برای تفکیک یا ارزیابی دقیق ملک، نیاز به کارشناسی رسمی دادگستری وجود دارد که هزینه آن بر عهده متقاضی است.
• هزینه استعلامات: مبالغ اندکی برای دریافت هر یک از استعلامات از ادارات مختلف.

به منظور ارائه تصویری روشن تر، جدول تخمینی هزینه ها به شرح زیر است (این مبالغ تقریبی بوده و ممکن است با توجه به قوانین و نرخ های مصوب در زمان اقدام متغیر باشند):

ردیف	نوع هزینه	مسئول پرداخت	توضیحات و مقدار تقریبی
۱	حق الثبت سند	معمولاً خریدار	درصدی از ارزش معاملاتی ملک (حدود ۰.۵ تا ۱ درصد)
۲	حق التحریر دفتر اسناد رسمی	بین خریدار و فروشنده (توافقی)	بر اساس تعرفه های مصوب کانون سردفتران و دفتریاران
۳	مالیات نقل و انتقال	فروشنده	۵ درصد ارزش معاملاتی ملک (در برخی موارد کمتر)
۴	عوارض شهرداری (نوسازی، پسماند)	فروشنده (تا تاریخ معامله)	بر اساس مساحت، کاربری و منطقه بندی شهرداری
۵	هزینه کارشناسی (تفکیک و…)	متقاضی (معمولاً سازنده/فروشنده)	بر اساس تعرفه کارشناسان رسمی
۶	هزینه استعلامات	متقاضی (معمولاً فروشنده)	مبالغ اندک و ثابت برای هر استعلام

گام پنجم: پیگیری و دریافت نهایی سند تک برگ

پس از انجام تمامی مراحل فوق و ارسال مدارک از دفترخانه به اداره ثبت، مرحله نهایی یعنی پیگیری و دریافت سند مالکیت تک برگ آغاز می شود.

۱. مدت زمان صدور سند

مدت زمان صدور سند مالکیت تک برگ پس از تکمیل تمامی مدارک و انجام استعلامات توسط اداره ثبت اسناد و املاک، معمولاً بین ۲۰ روز تا ۲ ماه به طول می انجامد. این زمان می تواند بسته به حجم کاری اداره ثبت، نقص مدارک یا پیچیدگی های خاص پرونده، متفاوت باشد.

۲. نحوه پیگیری

برای پیگیری وضعیت صدور سند، می توانید از طریق سامانه پیگیری اداره ثبت اسناد و املاک اقدام کنید. با وارد کردن اطلاعات مربوط به ملک یا شماره پرونده، می توانید از آخرین وضعیت درخواست خود مطلع شوید.

۳. تحویل سند

پس از صدور سند، معمولاً اداره ثبت آن را از طریق پست به آدرس پستی که مالک هنگام درخواست ارائه داده است، ارسال می کند. در برخی موارد نیز ممکن است مالک برای دریافت حضوری سند به اداره ثبت احضار شود. اطمینان از صحت و به روز بودن آدرس پستی بسیار حائز اهمیت است.

چالش ها و نکات حقوقی مهم در مسیر اخذ سند

فرآیند اخذ سند مالکیت پس از پایان کار، گرچه در ظاهر مشخص است، اما می تواند با چالش ها و موانع مختلفی روبرو شود. آگاهی از این مشکلات و شناخت راهکارهای حقوقی آن ها، به شما در تکمیل موفقیت آمیز این فرآیند کمک شایانی می کند.

مسائل رایج و راهکارهای عملی

برخی از مشکلات متداول که ممکن است در مسیر اخذ سند با آن ها مواجه شوید، عبارتند از:

• عدم همکاری سازنده/فروشنده: گاهی اوقات سازنده یا فروشنده به دلایل مختلف (مانند بدهی، تخلفات مالیاتی یا سهل انگاری) از همکاری در فرآیند تنظیم و انتقال سند خودداری می کند.

  راهکار: در چنین شرایطی، خریدار یا مالک می تواند با مراجعه به دادگاه، دادخواست «الزام به تنظیم سند رسمی» را مطرح کند. دادگاه پس از بررسی مدارک و تأیید حقانیت خواهان، رأی به الزام خوانده به تنظیم سند خواهد داد.

• فوت مالک یا سازنده: در صورت فوت مالک اصلی ملک یا سازنده قبل از اتمام فرآیند سند، اقدامات لازم از طریق وراث باید انجام شود.

  راهکار: وراث باید ابتدا گواهی انحصار وراثت را دریافت کرده و سپس به نمایندگی از متوفی، مراحل اخذ سند را پیگیری کنند.

• وجود تخلفات ساختمانی و جریمه های ماده ۱۰۰: اگر ساختمان دارای تخلفات ساختمانی باشد که منجر به رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری شده باشد، تا زمانی که جریمه ها پرداخت نشود یا تخلف رفع نگردد، امکان اخذ سند وجود نخواهد داشت.

  راهکار: تسویه کامل جریمه های کمیسیون ماده ۱۰۰ یا رفع تخلفات قبل از اقدام برای سند ضروری است.

• بدهی های معوقه ملک: وجود بدهی های قبلی ملک به شهرداری (عوارض نوسازی و پسماند)، دارایی (مالیات) یا سایر نهادها می تواند مانع از صدور سند شود.

  راهکار: قبل از مراجعه به دفترخانه، اطمینان حاصل کنید که تمامی بدهی های ملک تسویه شده اند و مفاصاحساب های لازم را در اختیار دارید.

نقش وکیل متخصص ملکی

با توجه به پیچیدگی های قانونی و اداری موجود در فرآیند اخذ سند، بهره گیری از کمک یک وکیل متخصص ملکی می تواند بسیار مفید باشد. وکیل با آگاهی کامل از قوانین، مقررات و رویه های اداری، می تواند:

• فرآیند را تسریع بخشد و از اتلاف وقت و هزینه جلوگیری کند.
• در جمع آوری مدارک و پیگیری استعلامات کمک کند.
• در مواجهه با مشکلات حقوقی (مانند عدم همکاری فروشنده) راهکارهای قانونی ارائه دهد و از حقوق شما دفاع کند.
• از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری نماید.

در واقع، انتخاب وکیل ملکی متخصص به خصوص در پرونده های پیچیده و دارای ابهام، سرمایه گذاری برای اطمینان از یک فرآیند بدون دغدغه و موفقیت آمیز است.

تأثیر کمیسیون ماده 100 بر سند مالکیت

کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری، نهادی است که به تخلفات ساختمانی رسیدگی می کند. هرگونه ساخت و ساز بدون پروانه یا مغایر با مفاد پروانه، می تواند منجر به ارجاع پرونده به این کمیسیون شود. رأی این کمیسیون می تواند شامل جریمه نقدی یا حتی تخریب بخشی از بنا باشد.

تا زمانی که رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ (اعم از پرداخت جریمه یا تخریب) به طور کامل اجرا نشود و مفاصاحساب آن اخذ نگردد، شهرداری گواهی پایان کار را صادر نمی کند و به تبع آن، امکان اخذ سند مالکیت رسمی نیز فراهم نخواهد شد. این موضوع، یکی از مهمترین موانع در مسیر سنددار کردن املاک است.

بنابراین، برای تسریع در فرآیند اخذ سند، بررسی دقیق وضعیت ملک از نظر تخلفات ساختمانی و تسویه حساب کامل با شهرداری از اهمیت بالایی برخوردار است.

نکات کلیدی برای جلوگیری از مشکلات احتمالی

برای اطمینان از یک فرآیند smooth و بدون مشکل، رعایت نکات زیر توصیه می شود:

• تطابق مدارک: از تطابق کامل تمامی اطلاعات (مشخصات ملک، مالکین، متراژ و…) در تمامی مدارک (پروانه، پایان کار، صورت مجلس تفکیکی و…) اطمینان حاصل کنید.
• بررسی دقیق متن سند: پیش از امضای نهایی در دفتر اسناد رسمی، متن سند انتقال را با دقت کامل مطالعه کرده و از صحت تمامی جزئیات آن مطمئن شوید.
• استعلامات نهایی: حتی اگر خودتان هم مدارک را بررسی کرده اید، حتماً از دفترخانه بخواهید تمامی استعلامات ضروری را انجام دهد.
• پیگیری مستمر: با توجه به حجم کاری ادارات، پیگیری مستمر و منظم وضعیت پرونده می تواند به تسریع فرآیند کمک کند.
• مشاوره با کارشناسان: در صورت بروز هرگونه ابهام یا مشکل، از مشاوره با کارشناسان حقوقی یا مشاوران املاک متخصص دریغ نکنید.

نتیجه گیری

اخذ سند مالکیت پس از دریافت گواهی پایان کار، آخرین و حیاتی ترین مرحله برای تثبیت حقوق قانونی شما بر ملک است. این فرآیند، که شامل گام هایی از جمله اخذ صورت مجلس تفکیکی (برای املاک چند واحدی)، جمع آوری مدارک شناسایی و ملکی، تسویه مفاصاحساب های لازم، مراجعه به دفتر اسناد رسمی برای تنظیم سند، پرداخت هزینه ها و نهایتاً پیگیری و دریافت سند تک برگ است، نیازمند دقت و آگاهی کامل از جزئیات قانونی و اداری است.

با درک صحیح از هر مرحله و پیش بینی چالش های احتمالی مانند عدم همکاری سازنده، وجود تخلفات ساختمانی یا بدهی های معوقه، می توانید این مسیر را با اطمینان بیشتری طی کنید. استفاده از راهنمایی های یک وکیل متخصص ملکی در این فرآیند می تواند به شما در تسریع و رفع موانع کمک شایانی نماید. اقدام به موقع و با دانش کافی برای دریافت سند مالکیت، نه تنها از بروز مشکلات حقوقی و مالی در آینده جلوگیری می کند، بلکه امنیت و ارزش سرمایه گذاری شما را نیز تضمین خواهد کرد.