آیا واقعا غمباد می گیریم؟

آفتاب نیوز :

دکتر علیرضا استقامتی، فوق تخصص غدد و متابولیسم می گوید: اندوه های بزرگ مثل سوگ عزیزان می تواند باعث شود فردی که اصلا تاکنون تیرویید نداشته، ناگهان تیروییدش فعال شود و فرد دچار پرکاری تیرویید شود.

حتما شما هم شنیده اید که می گویند فلانی از شدت غم و اندوه زیاد، غمباد گرفته و بیمار شده است. معمولا افرادی که دچار غمباد می شوند، حس می کنند لقمه ای در گلوی آنها گیر کرده و پایین نمی رود، بعضی ها آن را به بغضی تشبیه می کنند که راه گلویشان را بسته و بلعیدن و حتی قورت دادن آب دهان را برایشان سخت کرده است.

خیلی ها غمباد را همان گواتر می دانند. گواتر، افزایش اندازه و بافت غده تیرویید است که جای آن درست در ناحیه جلوی گلو قرار دارد. همان جایی که خیلی ها تصور می کنند جا و مکانِ غمباد است.

بیماری ای به نام غمباد داریم؟

دکتر علیرضا استقامتی، پزشک متخصص داخلی و فوق تخصص غدد و متابولیسم و استاد دانشگاه در گفتگو با همشهری آنلاین در پاسخ به این سوال که آیا غمباد، اصطلاحی علمی است و آیا اصلا در واقعیت چنین عارضه ای داریم یا نه، می گوید: استرس های شدید و اندوه های بزرگ و خارج از تحمل فرد می تواند منجر به پرکاری تیرویید شود که البته قابل درمان است، اما این موضوع ربطی به غمباد ندارد.

دکتر استقامتی توضیح بیشتری می دهد و می گوید: آن چیزی که بین مردم به عنوان غمباد معروف و رایج است، این است که فرد گاهی به علت استرس و اندوه شدید در ناحیه جلوی گردن خود – همان جا که غده های تیرویید وجود دارد – احساس گرفتگی می کند که در اصطلاح علمی به آن احساس لقمه یا Globus Sensation گفته می شود. غمباد همان احساس لقمه است. بعضی ها می گویند حس می کنیم یک بادی توی گلوی ما هست. بعضی ها هم به آن می گویند غمباد. ولی اصطلاح علمی اش گلوبوس سنسیشن است. قبلا به آن می گفتند گلوبوس هیستریکوس (Globus hystericus) یعنی لقمه عصبی ولی چون هیستریک کلمه جالبی نبود و جنبه توهین آمیز داشت، به Sensation Globus تغییر پیدا کرد.

غم های بزرگ با تیرویید چه می کند؟

دکتر استقامتی درباره ارتباط اندوه و تیرویید بیشتر توضیح می دهد و می گوید: استرس های خیلی شدید ممکن است منجر به پرکاری تیرویید در فرد شود. البته استرس های روزمره ربطی به این موضوع ندارند. چون همه ما روزانه در همه مراحل زندگی استرس هایی را تحمل می کنیم؛ زمان امتحان، وقتی دنبال شغل هستیم، وقتی درس می خوانیم، وقتی کار می کنیم، وقتی با همسرمان دچار اختلاف نظر می شویم و همچنین در دیگر مسایل مختلف که در جامعه وجود دارد. ما روزانه انواع استرس ها را تجربه می کنیم اما این به این معنا نیست که هر استرس معمولی می تواند باعث شود که غده تیرویید شروع به بزرگ و بزرگ تر شدن کند.

به گفته این فوق تخصص غدد، غم ها و استرس های خیلی بزرگ مثل از دست دادن عزیز، سوگواری برای عزیز، ورشکستگی، از دست دادن شغل و از این قبیل شوک ها و اندوه های بزرگ ممکن است روی سیستم ایمنی ما تاثیر بگذارد و آن را به هم بریزد و درنتیجه بعضی از افراد دچار پرکاری تیرویید شوند. درواقع غم های خارج از تحمل می تواند باعث شود که فرد دچار پرکاری تیرویید شود که البته قابل درمان است.

قدیمی ها به تیرویید بزرگ شده می گفتند غمباد

غده تیرویید، یکی از مهم ترین غدد درون ریز بدن با وزنی حدود بین 10 تا 15 گرم است که در ناحیه جلوی گردن قرار دارد و قدیمی ها بزرگ شدن آن را عامل غمباد می دانستند. دکتر استقامتی می گوید: این دو ربطی به هم ندارند و تصوری کاملا اشتباه است. همان طور که گفتم، استرس های شدید فقط می تواند منجر به پرکاری تیرویید شود. حتی استرس های کوچک و روزمره آن قدر تاثیر جدی ندارند که بخواهند تیرویید را به شدت بزرگ کنند.

این استاد دانشگاه می گوید: علت گلوبوس سنسیشن یا حس لقمه می تواند اسپاسم و گرفتگیِ عضلات در ناحیه جلوی گردن باشد. حتی گاهی دلیلش می تواند ریفلاکس معده و مشکلات گوارشی باشد و همیشه هم ربطی به تیرویید ندارد.

به گفته این فوق تخصص غدد، شوک ها و اندوه های بزرگ مثل سوگ عزیز می تواند باعث شود فردی که اصلا تاکنون تیرویید نداشته، ناگهان تیروییدش به هم بریزد و فعال شود و فرد دچار پرکاری تیرویید شود.

غمباد همان گواتر است؟

آیا ارتباطی بین غمباد و گواتر وجود دارد؟ دکتر استقامتی در این زمینه هم توضیح می دهد: گواتر (Goitre) درواقع به افزایش اندازه و بافت غده تیرویید گفته می شود و این تصور عمومی هم که بین غم و اندوه و بزرگ شدن غده تیرویید یا گواتر ارتباط وجود دارد، صحت ندارد. به زبان ساده، غمباد همان حس لقمه عصبی است و گواتر به غده تیرویید بزرگ شده گفته می شود.

به گفته پزشکان، علت افزایش اندازه تیرویید می تواند کم کاری تیرویید، پرکاری تیرویید، سرطان تیرویید و حتی کمبود ید در رژیم غذایی باشد. برای درمان گواتر ابتدا باید علت ایجاد آن شناسایی شود تا درمان مناسب تجویز شود. در صورتی که گواتر به درمان های دارویی جواب ندهد، برای برداشت آن جراحی تجویز می شود.